Kryeministri armen, Nikol Pashinian, ka kritikuar Organizatën e Traktatit të Sigurisë Kolektive të udhëhequr nga Rusia (CSTO) për refuzimin e saj për të mbështetur Armeninë kur ajo u përball me “agresionin e Azerbajxhanit”.
Duke folur në një samit të CSTO-së në Jerevan më 23 nëntor, Pashinian tha se ishte “dëshpëruese që anëtarësimi i Armenisë në CSTO nuk ka arritur të frenojë agresionin e Azerbajxhanit”. Ai tha se kjo kishte qenë “shumë e dëmshme për imazhin e CSTO si në vendin tonë ashtu edhe jashtë saj.”
Armenia kërkoi ndihmë ushtarake në shtator pasi shpërthyen përleshjet vdekjeprurëse midis dy fqinjëve të Kaukazit, por CSTO u përgjigj vetëm duke dërguar sekretarin e saj të përgjithshëm në zonën e konfliktit dhe duke ofruar ngritjen e një grupi pune për të analizuar situatën.
Gjashtë vende — Armenia, Bjellorusia, Kazakistani, Kirgistani, Taxhikistani dhe Rusia — përbëjnë CSTO, e cila u krijua në tetor 2002.
Pashinian tha se vendi i tij kishte mbështetur Kazakistanin, anëtarin e CSTO-së, menjëherë në fillim të janarit, kur presidenti kazak Qasym-Zhomart Toqaev u kërkoi trupave të CSTO-së të hynin në vendin e tij pas protestave të pashembullta antiqeveritare.
“Armenia po përfundon kryesimin e saj me CSTO. Edhe pse është një vit përvjetor [për CSTO], për Armeninë nuk ishte aspak një vit përvjetor. Në dy vitet e fundit, një shtet anëtar i CSTO është sulmuar nga Azerbajxhani në të paktën tre herë dhe në fakt, deri më tani, nuk kemi marrë asnjë reagim nga CSTO në lidhje me agresionin e Azerbajxhanit, që është një goditje e madhe për imazhin e CSTO-së”, tha Pashinian.
Armenia thotë se dhjetëra kilometra katrorë të territorit të saj sovran u kapën nga Azerbajxhani gjatë konfliktit ushtarak midis dy vendeve në maj 2021, në nëntor 2021 dhe në shtator të këtij viti.
Pashinian u takua më vonë më 23 nëntor me presidentin rus Vladimir Putin në margjinat e samitit të Jerevanit për të diskutuar marrëdhëniet dypalëshe dhe çështjet rajonale.
Në fillim të takimit, Pashinian thuhet se vuri në dukje se CSTO nuk arriti të arrijë një konsensus për të gjitha çështjet në axhendën e samitit.
Pahinian tha gjatë samitit se ai nuk ishte gati të nënshkruante projekt-dokumentet në lidhje me “masat e përbashkëta për ofrimin e ndihmës për Armeninë”, të cilat ai tha se nuk adresonin shqetësimet e Jerevanit në lidhje me pozicionin politik të CSTO-së për konfliktin armeno-azerbajxhanas.
“Në këto kushte, mungesa e një vlerësimi të qartë politik të situatës dhe mosmarrja e vendimit të mësipërm mund të nënkuptojë jo vetëm refuzimin e CSTO-së nga detyrimet aleate, por gjithashtu mund të interpretohet nga Azerbajxhani si një dritë jeshile nga CSTO për agresion të mëtejshëm. kundër Armenisë”, tha Pashinian në samit.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se CSTO ishte një organizatë “e nevojshme” shërbimet e së cilës ishin “shumë të kërkuara” për të zgjidhur konfliktet rajonale.
“Është shumë e rëndësishme që Armenia dhe Azerbajxhani të bien dakord për një traktat paqeje,” tha Peskov, i cili shoqëroi Putinin në Jerevan. “Kjo është detyra jonë kryesore. Dhe ne të gjithë duhet të bëjmë maksimumin për ta bërë atë të ndodhë,” u tha ai gazetarëve pas samitit.
Gjatë takimit me Putinin, Pashinian ngriti çështjen e respektimit të marrëveshjeve që Armenia dhe Azerbajxhani kanë arritur me ndërmjetësimin e presidentit rus.
“Këto janë çështje shumë të rëndësishme, të cilat, natyrisht, duhet t’i diskutojmë, ashtu siç duhet të diskutojmë axhendën, e cila, shpresojmë se do të çojë në një paqe të qëndrueshme në rajonin tonë”, tha Pashinian.
Putin, siç citohet nga Kremlini, theksoi natyrën aleate të marrëdhënieve ruso-armene që ai tha se kanë “rrënjë të thella”.
Në fjalën e tij në samit, lideri rus tha se një takim midis liderëve të Rusisë, Armenisë dhe Azerbajxhanit në Soçi të Rusisë, më 31 tetor dhe deklarata e tyre e përbashkët më pas krijoi “një bazë të mirë për kompromise të ardhshme” midis Jerevanit dhe Bakut.
Putin tha se vetëm përmes zbatimit të vazhdueshëm të marrëveshjeve për përcaktimin e kufijve, zhbllokimin e lidhjeve të transportit dhe zgjidhjet e problemeve humanitare do të jetë e mundur të arrihet normalizimi i marrëdhënieve midis Armenisë dhe Azerbajxhanit.
“Ne shpresojmë që kjo përfundimisht do të hapë rrugën për një traktat paqeje midis Jerevanit dhe Bakut,” tha Putin.
Pashinyan refuzoi të nënshkruajë një dokument për ofrimin e ndihmës për Armeninë
Pas takimit, kryeministri i Armenisë tha se janë diskutuar për shtatëmbëdhjetë projekte, por për 15 janë rënë dakord. Pashinyan refuzoi të nënshkruajë dokumentin e CSTO-së për ofrimin e ndihmës për Armeninë, pasi ai nuk përfshinte propozimet e vetë Armenisë.
Këtu është një nga ato propozime: “Me vendimin e CSTO-së, për të përshpejtuar punën e nevojshme politike dhe diplomatike me Azerbajxhanin, që synon tërheqjen e menjëhershme dhe të pakushtëzuar të trupave të Azerbajxhanit nga territori sovran i Republikës së Armenisë në pozicionet e tyre origjinale si. e datës 11 maj 2021.”
Përveç kësaj, Pashinyan njoftoi se mungesa e një vlerësimi të qartë politik të situatës dhe një vendim për të ndihmuar Armeninë mund të nënkuptojë jo vetëm që CSTO të braktisë detyrimet e saj aleate, por gjithashtu “mund të interpretohet nga Azerbajxhani si një dritë jeshile për të vazhduar agresionin e saj kundër Armenia.”
“Duke filluar nga 11 maji 2021, Azerbajxhani ka përdorur forcën tre herë dhe ka pushtuar rreth 140 kilometra katrorë të territorit sovran të Republikës së Armenisë. Kjo ka ndodhur më 11 maj dhe 14 nëntor 2021 dhe 13 shtator 2022. Pra, sipas rezolutës së OKB-së të 14 dhjetorit 1974, me numër 3314, veprimet e mësipërme të Azerbajxhanit cilësohen si agresion.
Çfarë presim nga CSTO në këtë drejtim? Deklarata për këtë qëllim në formën e një vlerësimi politik të formuluar qartë. Të përmbahesh nga një vlerësim i tillë, duke thënë se nuk ka kufi midis Armenisë dhe Azerbajxhanit, do të thotë të pohosh se nuk ka zonë përgjegjësie të Organizatës së Traktatit të Sigurisë Kolektive dhe nëse nuk ka zonë përgjegjësie, atëherë nuk ka vetë organizatë. ”, tha kryeministri i Armenisë.
Përpara samitit qindra aktivistë që përfaqësonin shoqërinë civile dhe institucionet demokratike u mblodhën më 23 nëntor në qendër të Jerevanit, duke kërkuar që Armenia të largohej nga CSTO. Në mesin e demonstruesve kishte qytetarë ukrainas që protestuan kundër pushtimit të vazhdueshëm të paprovokuar të Ukrainës nga Rusia, i nisur në fund të shkurtit.
Anëtarët e CSTO janë Rusia, Armenia, Bjellorusia, Kazakistani, Kirgistani dhe Taxhikistani. Krerët e shteteve që i përkasin bllokut ushtarak, përfshirë presidentin rus Vladimir Putin, mbërritën në Armeni për të marrë pjesë në samit. Kjo ishte vizita e tetë e një presidenti rus në Armeni, por e para që nga lufta e Karabakut në vitin 2020.
/Argumentum.al