• SHQIPËRI
  • KOSOVË
  • MAQEDONIA E VERIUT
  • MALI I ZI
  • Revista në PDF
6 Shtator, 2025
Edicion Special
  • KREU
  • EKONOMI

    Sot është 100-vjetori i themelimit të Bankës Kombëtare të Shqipërisë.

    Plani i Rritjes i BE për Ballkanin Perëndimor, tre projektet e para të Shqipërisë 32 milionë euro

    Banka turke “Ziraat Bank” merr miratimin paraprak për të operuar në Shqipëri

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

  • POLITIKË

    Spiropali viziton Institutin e të Miturve në Kavajë: Prioritet riedukimi dhe parandalimi, jo ndëshkimi

    Kodi i ri Penal, Manja: Miratohet pas konsultimeve dhe “vulës” nga Brukseli

    Turizmi 2030/ Rama: Prioriteti ynë, rritja e cilësisë dhe turistëve që konsumojnë në vendin tonë

    Krijohet Operatori i Ujit, Rama: Shërbim më cilësor për qytetarët, fragmentarizimi ishte katastrofë

    Forumi Strategjik i Bled/ Hasani: “Rinia, motori kryesor i së ardhmes së Ballkanit Perëndimor”

    Shqipëria merr drejtimin e Komitetit Monitorues të “Interreg Europe”, vendi i parë kandidat që mban këtë rol

    92% e shqiptarëve mbështesin integrimin në BE, Rama: E vetmja “perandori” e zgjedhur lirisht

    Forumi Strategjik i Bledit, i pranishëm dhe kryeministri Rama

    Përvjetori i Forcës Tokësore, Vengu: Konsolidimi i ushtrisë dhe shtetit, procese të pandashme

  • SOCIALE / KULTURË

    Java Kulturore e Arabisë Saudite për herë të parë në Shqipëri! Ambasadori Hafzi: Një urë komunikimi midis dy vendeve

    “9 Vite nga Shenjtërimi i Nënë Terezës: Bamirësja Shqiptare që Ndryshoi Botën”

    “Parada kineze dhe mrekullia e pafajësisë”

    Diaspora, ura jonë me botën. Myzafere Alija nderohet me çmimin “Ambasadore e Paqes”

    Kryepeshkopi Joan pret në takim një delegacion nga Kisha Ortodokse e Rusisë

    “Le Figaro”: Shqipëria mes destinacioneve më të mira kulturore për të udhëtuar

    Ndre Mjeda, poeti i “Vajit të Bylbylit” dhe figura poliedrike e Rilindjes Kombëtare

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED

    Motori Franko-Gjerman në ngarkesë të plotë!

    Pse “hesht” Kina?

    Kina ME Rusinë dhe Europa PA SHBA-të!

    “Amerikanët brenda, Rusët në rënie dhe Iranianët jashtë: Ndikimi rajonal i marrëveshjes së paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit”

    Ku dallon Samiti i sotëm i Alaskës nga Konferenca e Teheranit?

    Palestina, aktor dhe faktor vendimtar paqeje !

    American and Chinese flag waving together

    Gjeopolitika e deformuar dhe e vërteta në marrëdhëniet amerikano-kineze!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Kushtetuesja vendos masë të përkohshme që ndalon çdo veprim për formimin e Qeverisë së Kosovës

    LVV-ja pritet ta rikonfirmojë të dielën Albin Kurtin si mandatar për kryeministër

    Ndërkombëtarët të shqetësuar me ngërçin politik në Kosovë

    Sa “u rifreskua”? Pesëvjetori i ndryshimit të pushtetit në Mal të Zi

    BE-ja i liroi mjetet nga kësti i parë për Maqedoninë e Veriut

    Presidenti Begaj pret luftëtarët e parë për çlirimin e Kosovës: Shqipëria, mbështetëse e palëkundur dhe avokate e Kosovës

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
  • KREU
  • EKONOMI

    Sot është 100-vjetori i themelimit të Bankës Kombëtare të Shqipërisë.

    Plani i Rritjes i BE për Ballkanin Perëndimor, tre projektet e para të Shqipërisë 32 milionë euro

    Banka turke “Ziraat Bank” merr miratimin paraprak për të operuar në Shqipëri

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

  • POLITIKË

    Spiropali viziton Institutin e të Miturve në Kavajë: Prioritet riedukimi dhe parandalimi, jo ndëshkimi

    Kodi i ri Penal, Manja: Miratohet pas konsultimeve dhe “vulës” nga Brukseli

    Turizmi 2030/ Rama: Prioriteti ynë, rritja e cilësisë dhe turistëve që konsumojnë në vendin tonë

    Krijohet Operatori i Ujit, Rama: Shërbim më cilësor për qytetarët, fragmentarizimi ishte katastrofë

    Forumi Strategjik i Bled/ Hasani: “Rinia, motori kryesor i së ardhmes së Ballkanit Perëndimor”

    Shqipëria merr drejtimin e Komitetit Monitorues të “Interreg Europe”, vendi i parë kandidat që mban këtë rol

    92% e shqiptarëve mbështesin integrimin në BE, Rama: E vetmja “perandori” e zgjedhur lirisht

    Forumi Strategjik i Bledit, i pranishëm dhe kryeministri Rama

    Përvjetori i Forcës Tokësore, Vengu: Konsolidimi i ushtrisë dhe shtetit, procese të pandashme

  • SOCIALE / KULTURË

    Java Kulturore e Arabisë Saudite për herë të parë në Shqipëri! Ambasadori Hafzi: Një urë komunikimi midis dy vendeve

    “9 Vite nga Shenjtërimi i Nënë Terezës: Bamirësja Shqiptare që Ndryshoi Botën”

    “Parada kineze dhe mrekullia e pafajësisë”

    Diaspora, ura jonë me botën. Myzafere Alija nderohet me çmimin “Ambasadore e Paqes”

    Kryepeshkopi Joan pret në takim një delegacion nga Kisha Ortodokse e Rusisë

    “Le Figaro”: Shqipëria mes destinacioneve më të mira kulturore për të udhëtuar

    Ndre Mjeda, poeti i “Vajit të Bylbylit” dhe figura poliedrike e Rilindjes Kombëtare

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED

    Motori Franko-Gjerman në ngarkesë të plotë!

    Pse “hesht” Kina?

    Kina ME Rusinë dhe Europa PA SHBA-të!

    “Amerikanët brenda, Rusët në rënie dhe Iranianët jashtë: Ndikimi rajonal i marrëveshjes së paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit”

    Ku dallon Samiti i sotëm i Alaskës nga Konferenca e Teheranit?

    Palestina, aktor dhe faktor vendimtar paqeje !

    American and Chinese flag waving together

    Gjeopolitika e deformuar dhe e vërteta në marrëdhëniet amerikano-kineze!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Kushtetuesja vendos masë të përkohshme që ndalon çdo veprim për formimin e Qeverisë së Kosovës

    LVV-ja pritet ta rikonfirmojë të dielën Albin Kurtin si mandatar për kryeministër

    Ndërkombëtarët të shqetësuar me ngërçin politik në Kosovë

    Sa “u rifreskua”? Pesëvjetori i ndryshimit të pushtetit në Mal të Zi

    BE-ja i liroi mjetet nga kësti i parë për Maqedoninë e Veriut

    Presidenti Begaj pret luftëtarët e parë për çlirimin e Kosovës: Shqipëria, mbështetëse e palëkundur dhe avokate e Kosovës

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
No Result
View All Result
Home JO VETEM LAJM

A gabojmë kur huazojmë fjalë të huaja në gjuhën shqipe?

18 Gusht, 2019
in JO VETEM LAJM, SOCIALE / KULTURË
A A
Share on FacebookShare on Twitter

Çallaveshan, mushtëkohem, vjerdh dhe kjomë, janë vetëm disa prej fjalëve të gjuhës shqipe që janë kthyer nga harresa përmes një llogarie në Instagram.

I emërtuar fjaluer, sikurse pretendohet se janë quajtur fjalorët kohë më parë, ky profil me shumë ngjyra dhe rreth 60 postime të shprehjeve të ndryshme, ka mbledhur afër vetes mbi 5,600 ndjekës nga maji i këtij viti.

Përshkrimi i llogarisë është i shkurtër por i qartë:

“Fjalë, histori, shpjegime, etimologji, e të dhana të tjera për gjuhën shqipe. Pa paragjykime, e pa qëllime parashkruese. I hapun për sugjerime”.

Plator Gashi, një i ri nga Prishtina, dashamirës i gjuhës shqipe tregon se ideja dhe gatishmëria për ta hapur këtë faqe i ka ardhur shumë natyrshëm.

“Ideja ka qenë që jo vetëm t’i paraqes ato fjalë para njerëzve që ata t’i shohin e përbrendësojnë, por edhe të kuptojmë që nuk kanë asgjë të keqe ato fjalë. Disa prej tyre as nuk janë në fjalor. Pra, gjuha nuk është vetëm ai fjalor i standardit që mban një numër të caktuar fjalësh dhe na tregon neve çfarë të përdorim. Sipas meje, fjalori duhet me qenë një vegël që dokumenton se si njerëzit e flasin gjuhën dhe jo anasjelltas”, ka thënë ai.

Rritja e pranisë së shqipes online

Gashi po ashtu tregon se si njëra prej qëllimeve kryesore të krijimit të kësaj llogarie ka qenë rritja e pranisë së gjuhës shqipe në botën online.

Teksa diskuton për llogarinë në Instagram, Platori përdor vetëm fjalë shqipe. Kur pashmangshëm është pyetur nëse i shmang fjalët e huaja me qëllim, të cilat me raste përdoren nga një pjesë e shoqërisë, sidomos kur flitet për fushën e teknologjisë, ai është përgjigjur kështu:

“Nuk jam në themel kundër përdorimit të fjalëve angleze në disa raste, apo kurdo në bisedë, sepse e lehtësojnë komunikimin në një mënyrë apo tjetër. Ndonjëherë një fjalë shqip mund të tingëllojë parehatshëm në fillim, mirëpo kështu fillon e përdoret secila fjalë”.

Por, a gabojmë secili prej nesh kur huazojmë fjalë nga gjuhë të huaja?

Profesori Rrahman Paçarizi mendon se jo.

“Nuk mendoj se gabojmë kur përdorim fjalë të huaja sepse edhe kur e kemi një fjalë shqipe, e cila mendojmë se mund ta zëvendësojë, ajo jo gjithmonë e zëvendëson plotësisht atë fjalë, prandaj është folësi i cili vendos nëse duhet ta përdorë një fjalë të huaj, në vend të një fjale të gjuhës së tij, e cila mund të jetë e fshehur diku, mund të jetë latente”, ka thënë ai.

Profesori Paçarizi po ashtu ka thënë se nuk është ithtar i politikave puriste që me çdo kusht të përdoren fjalë shqipe sepse ndodh që ajo fjalë ndonjëherë nuk i përmbushë nevojat e folësit.

Ai beson se është punuar shumë pak në fjalëformimin e gjuhës shqipe, pasi sipas tij, kjo gjuhë ka mundësi të shumta të zhvillimit.

Ngjashëm mendon edhe përkthyesi, Qerim Ondozi.

“Nuk duhet të kemi qasje puriste te përkthimi sepse iu jep nuancë teksteve. Shembull mund ta përdorim edhe fjalën vazhdimësi edhe kontinuitet. Mund të themi edhe mungesë edhe absencë, në vende ku fjala absencë ka kuptim. Nuk duhet me qenë aq purist kur shkruajmë tekste specifike sepse tekstet specifike përdorin terminologji specifike. Huazimi nuk është diçka e keqe. Për më tepër, preferohet te gjuhët, të cilat janë të varfra në këtë aspekt.

Praktika e përditësimit të fjalorit

Fjalori aktual i gjuhës shqipe ka rreth 42.000 fjalë. Mirëpo as në Kosovë dhe as në Shqipëri nuk ekziston praktika e përditësimit të tij me fjalë të reja, të cilat përdoren në baza ditore nga shqipfolësit. Por, ndryshe funksionon shembull fjalori i Oxford-it në gjuhën angleze. Që një fjalë të bëhet pjesë e tij, ajo duhet të futet në një “listë mbikëqyrëse”. Nëse një fjalë konsiderohet se mund t’i shtohet fjalorit, atëherë redaktorët bëjnë kërkime në arkivat e gazetave, në forume online në internet, në studime akademike, revista, libra me receta, si dhe rrjete sociale.

Mirëpo profesori Paçarizi tregon se për një përditësim të ngjashëm të fjalorit të gjuhës shqipe, duhet pasur institucion që ka autoritet për një gjë të tillë.

“Barra e menaxhimit të një fjalori të ri, i cili do të ishte elektronik dhe do të përditësohej në baza periodike, duhet të bartet nga katedrat e gjuhës shqipe në Prishtinë dhe në Tiranë, pastaj nga Instituti Albanologjik i Prishtinës dhe Qendra e Studimeve Albanologjike në Tiranë si dhe nga dy akademitë e shkencave, përkatësisht ajo e Kosovës dhe e Shqipërisë”.

Fjalori online sipas tij do t’i nxiste njerëzit që ta shfrytëzonin atë më shumë meqë fjalorët fizikë janë më të vështirë për t’u përdorur.

Vështirësitë në qasje të fjalorëve fizikë i përmend edhe Gashi, teksa tregon pse ka konsideruar që prezantimi i disa fjalëve shqipe përmes platformave të reja në internet mund të jetë më funksional.

“Duke pasur parasysh se si ka ndryshuar vëmendja jonë për shkak të teknologjisë dhe duke parë vazhdimisht se njerëzit nuk po ndalen që të lexojnë, kam parë që Instagrami është platformë më vizuale, ka qenë më e mirë, pasi njerëzit nuk kanë nevojë që të klikojnë aq shumë, sepse postimet iu paraqiten para syve”, ka shtuar ai.

Por jo vetëm kjo. Ai thekson se në internet ka hasur edhe në informacione të pasakta për gjuhën shqipe.

“Një prej arsyeve kryesore, shkasi i fundit që më ka shtyrë me nis fjaluerin është se vazhdimisht kam parë nëpër rrjete sociale faqe të ndryshme dhe individë që shpërndajnë të dhëna të llojllojshme për gjuhën shqipe dhe që nuk kanë asnjë element akademik dhe aspak vërtetësi në to”, shprehet Gashi.

A është në rrezik gjuha shqipe?

Ekspertët besojnë se gjysma e gjuhëve të botës janë në rrezik të zhdukjes. Organizata ndërkombëtare, Living Tongues, me seli në Oregon të Shteteve të Bashkuara, vendos theks të veçantë në faqen e saj në internet kur thotë se çdo dy javë një gjuhë zhduket.

Mirëpo profesori Rrahman Paçarizi vlerëson se ky realitet nuk përbën problem për gjuhën shqipe.

“Shqipja nuk ka krizë të identitetit, shqipja nuk është një gjuhë që është e afërt me një tjetër dhe nuk ka pse të ketë frikë nga gjuhët e tjera edhe nëse huazon pak më shumë fjalë sesa që huazojnë gjuha kroate, maqedonase ajo malazeze, apo boshnjake”.

E Ondozi, që ka profesion përkthimin dhe rrjedhimisht merret me fjalët në vazhdimësi, tregon se krijon fjalë të reja, varësisht nga nevojat e tekstit. Ai inkurajon të gjithë që ta shfrytëzojnë gjuhën varësisht prej nevojave që kanë.

“Ne nuk duhet të hezitojmë që t’i përdorim fjalët e reja, që të krijojmë fjalë të reja duke u bazuar në metodat e fjalëformimit të gjuhës shqipe. Në një libër të fundit që kam përkthyer, kisha problem se si ta përkthej ‘internality’ dhe ‘externality’. Fjalën ‘brendësia’ e kemi ne por ‘jashtësia’ nuk e kemi, andaj nuk ka zgjidhje tjetër përveç se ta përdorë sepse duhet ruajtur ritmin në një vepër letrare. Nëse shqipja ka një bazë të një fjalëformimi, atëherë mund të vazhdosh atë proces sa të duash, natyrisht duke pasur edhe një dozë ngurrimi se mos po del qesharak në fund”, ka thënë ai./rel

Related- Posts

JO VETEM LAJM

Udhëheqja e Kishës Serbe në shërbim të regjimit të Vuçiçit

5 Shtator, 2025
Bota

Ribera, Komisionerja e BE-së, thotë se lufta e Izraelit në Gaza është genocid, Komisioni Evropian distancohet

5 Shtator, 2025
SOCIALE / KULTURË

Java Kulturore e Arabisë Saudite për herë të parë në Shqipëri! Ambasadori Hafzi: Një urë komunikimi midis dy vendeve

5 Shtator, 2025

Na ndiqni

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum

Të fundit

Vladimir Putin paralajmëron se trupat perëndimore në Ukrainë do të ishin “objektiv legjitim” për Moskën

5 Shtator, 2025

Udhëheqja e Kishës Serbe në shërbim të regjimit të Vuçiçit

5 Shtator, 2025

Trump rikthen “Departamentin e Luftës”

5 Shtator, 2025

Kushtetuesja vendos masë të përkohshme që ndalon çdo veprim për formimin e Qeverisë së Kosovës

5 Shtator, 2025

Trump thotë se India dhe Rusia duken “të humbura” përballë “Kinës më të thellë dhe më të errët”

5 Shtator, 2025
Argumentum

“Argumentum”, një proces intelektual …

Na kontaktoni

[email protected]
[email protected]
[email protected]

Na ndiqni

Bashkëpunëtorë Mediatik

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum
  • KREU
  • Politikat e Privatësisë
  • Rreth Nesh
  • Marketing & PR
  • Kontakt

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
View All Result
  • KREU
  • EKONOMI
  • POLITIKË
  • SOCIALE / KULTURË
  • INTERVISTA
  • OP/ED
  • RAJONI
  • MAGAZINË
  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

This website uses cookies. By continuing to use this website you are giving consent to cookies being used. Visit our Privacy and Cookie Policy.