Në një intervistë ekskluzive me The Pavlovic Today, Gabriel Escobar, Zëvendës Ndihmës Sekretari që mbikëqyr politikën e SHBA-së ndaj vendeve të Ballkanit Perëndimor në Departamentin e Shtetit, pasqyron vizionin dhe strategjinë e SHBA se si të zgjidhet konflikti i ngrirë në zemër të Evropës, Kosovë-Serbi
Duke iu referuar kundërshtimit të kryeministrit Albin Kurti, Escobar tha se asocacioni do të zbatohet në një moment në Kosovë.
“Sido që të shkoni përpara nën patronazhin e dialogut të lehtësuar nga BE-ja, do të keni një Asociacion [të komunave me shumicë serbe]. Prandaj them gjithmonë se do të zbatohet në një moment. Pranon apo jo obligimin ligjor qeveria aktuale në Kosovë nuk është marrëveshje mes Kurtit dhe Serbisë. Është një marrëveshje mes Serbisë dhe Kosovës.
“Politika jonë ka qenë shumë e qartë,” tha ai. “Ne mbështesim plotësisht dialogun e lehtësuar nga BE për të normalizuar marrëdhëniet. Për ne, njohja reciproke duhet të jetë qëllimi përfundimtar, i rëndësishëm. Ne mendojmë se të gjitha vendet e rajonit duhet të njohin njëri-tjetrin, duhet të reduktojnë barrierat në tregti, duhet të ndihmojnë në zgjidhjen e disa problemeve të pazgjidhura të mbetura nga vitet ’90 dhe të ecin përpara drejt integrimit evropian, “përcaktoi Gabriel Escobar detajet e strategjisë së SHBA.
Argumentum.al sjell të përshtatur në shqip një pjesë të intervistës së Escobar për The Pavlovic Today, lidhur me dialogun Prishtinë-Beograd;
— Cilat janë pikat kryesore shqetësuese për të cilat ju si vëzhgues informoni Sekretarin Blinken në lidhje me fushat e krizës së vazhdueshme?
“Para së gjithash, ne mendojmë se dialogu ka një plan të mirë. Ne mendojmë tani se propozimi franko-gjerman të cilin ne e mbështesim – unë isha atje, kur ata e dhanë atë – ishte një hap i rëndësishëm në normalizimin, “tha Escobar. “Është një udhërrëfyes i mrekullueshëm, shpresojmë që të dyja palët ta pranojnë dhe të fillojnë menjëherë zbatimin e tij. Por ndërkohë, ka mjaft fusha që ekzistojnë brenda Marrëveshjes së Brukselit që mbeten të paplotësuara. Një nga më të rëndësishmet është Asociacioni i komunave me shumicë serbe”, tha ai.
Sekretari Blinken së fundmi i ka bërë një telefonatë presidentit serb Vuçiq. Sipas Ned Price, ai “falenderoi” kreun e shtetit serb “për angazhimin e tij konstruktiv në propozimin e BE-së për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën”.
—Çfarë konsiderojnë SHBA-të një “angazhim konstruktiv?”
“Ata janë të gatshëm të marrin në konsideratë çdo pikë të marrëveshjes. Ata janë të gatshëm të fillojnë menjëherë zbatimin dhe negocimin e anekseve, anekseve shoqëruese. Pra, kjo është vërtet konstruktive,” shpjegoi Escobar.
Serbia ka nisur një dialog kombëtar dhjetëditor në Kuvend për atë se çfarë do të thotë që vendi të pranojë propozimin francezo-gjerman për normalizimin e marrëdhënieve Serbi-Kosovë. “Ky është një hap i rëndësishëm përpara,” vuri në dukje Escobar. Zëvendës Ndihmës Sekretari ishte optimist kur The Pavlovic Today pyeti për reagimin e tij ndaj raundit të parë të debateve parlamentare.
“Reagimet janë normale. Çështja e Kosovës është një çështje shumë emocionale për Serbinë. Është vendi ku ata shqetësohen shumë se çfarë do të thotë kjo për të ardhmen, çfarë do të thotë për serbët që jetojnë atje. Por është një gjë e rëndësishme që ata duhet të marrin”, tha Gabriel Escobar.
Parlamenti serb, është i bindur Escobar, është “një forum i mirë për diskutim”, një vend ku mund të dëgjohen të gjithë zërat. “Ju po dëgjoni njerëzit që janë shumë kundër marrëveshjes dhe po dëgjoni nga njerëz që janë kundër elementëve të marrëveshjes, por në përgjithësi e mbështesin atë. Dhe ju po dëgjoni nga Presidenti për nevojën për të ecur përpara.”
Fryma e hapur polemike, thotë Gabriel Escobar, pavarësisht bujës së pahijshme të ligjvënësve nga partitë opozitare që mbajnë shenja “Jo kapitullimit” dhe “Tradhtisë” dhe protestojnë me zë të lartë kundër propozimit franko-gjerman, nuk duket se e shqetëson atë.
-Jo, dua të them, të jem i sinqertë, kjo është e gjitha brenda kornizës së tyre politike. Ata duhet ta diskutojnë atë. Unë mendoj se të gjitha shqetësimet dhe të gjitha kundërshtimet duhet të plotësohen dhe të tejkalohen, “tha Escobar.
Vizioni i SHBA-së për bashkëjetesë paqësore ndërmjet serbëve etnikë dhe shqiptarëve
Një nga fushat e tensionit të përhershëm në Kosovë është statusi i serbëve që jetojnë në veri. Formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe ishte kërkuar në Marrëveshjen e Brukselit të vitit 2013. Për dekadën e fundit, BE-ja ishte e pasuksesshme për ta bërë udhëheqjen e Kosovës t’i përmbahej asaj që ata nënshkruan. Në javët e fundit, Amerika është bërë gjithnjë e më e zëshme duke thënë se Asociacioni i komunave me shumicë serbe ka nevojë dhe “do të zbatohet”.
— A jemi në pikën ku po bëhet e qartë se pa udhëheqje të fortë amerikane, BE-ja nuk mund të lëvizë gjilpërën në Prishtinë?
“Unë nuk e di për këtë,” u përgjigj Escobar. “Unë nuk do të pajtohesha me karakterizimin se nën kujdesin e BE-së, asgjë nuk ka ndodhur,” këmbënguli ai. “Por më lejoni të filloj me vizionin,” vazhdoi ai. “Para së gjithash, vizioni ynë ka qenë gjithmonë konsistent që nga pavarësia e tyre që Kosova do të jetë një vend i pavarur sovran, një demokraci multietnike brenda kufijve të saj aktualë,” theksoi Escobar vizionin e SHBA-së për Kosovën. “Ky është ende vizioni ynë. Tani, në kuadër të këtij konstrukti, tashmë ekziston një marrëveshje që është nënshkruar me Marrëveshjen e Brukselit për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Është një detyrim ligjor ekzistues. Pra, kjo është arsyeja pse çdo marrëveshje e ardhshme do ta përfshijë atë, dhe e përfshin atë, propozimi aktual franko-gjerman e përfshin atë.”
A do të thotë kjo se dispozita e Marrëveshjes së Brukselit do të jetë edhe në marrëveshjen franko-gjermane? Gabriel Escobar zbuloi se marrëveshja evropiane që nuk është bërë zyrtarisht publike ka një dispozitë që thotë se “të gjitha marrëveshjet ekzistuese” duhet të zbatohen.
“Sido që të shkoni përpara nën kujdesin e dialogut të lehtësuar nga BE-ja, do të keni një Asociacion [të komunave me shumicë serbe]. Kjo është arsyeja pse unë gjithmonë them që do të zbatohet në një moment. Pranon apo jo obligimin ligjor qeveria aktuale në Kosovë nuk është marrëveshje mes Kurtit dhe Serbisë. Është një marrëveshje mes Serbisë dhe Kosovës. Kjo është arsyeja pse unë vazhdoj të them se do të ndodhë. Do të jetë baza e marrëveshjes së normalizimit. Nuk ka asgjë për ta bërë këtë”, ishte i qartë Escobar.
“Pra tani brenda këtij konstrukti, qëndrimi ynë është që duhet të jetë diçka që nuk e shkel Kushtetutën e Kosovës, sipas ligjeve të Kosovës, që nuk krijon probleme për funksionalitetin e Kosovës. Me fjalë të tjera, asnjë model i Republika Srpska. Tani, ajo që bën, për mendimin tim, është se e ndihmon Kosovën të marrë përsipër shërbimet dhe çështjet që serbët në veri aktualisht kërkojnë nga Beogradi t’i bëjë – do të transferohej, të gjitha ato shërbime duhet të ofrohen nga qeveria e Kosova. Dhe nëse Serbia ka ndonjë zë në të, kjo duhet të bëhet në mënyrë transparente, dhe përsëri, sipas ligjeve të Kosovës. Pra, ky është vizioni ynë. Çfarë do të bënte kjo, do t’u ofronte këtyre komunave aftësinë për të koordinuar dhe krijuar ekonomi të shkallës për gjëra të tilla si arsimi, kujdesi shëndetësor—të gjitha në gjuhën serbe—heqja e mbeturinave, shërbimet e ambulancës, llojet e gjërave që komunat tashmë i bëjnë, por ato do të jenë në gjendje të koordinohen mes tyre, për ta bërë atë të funksionojë për ta. Dhe nga rruga, siç e bëjnë ata, duhet të jetë pa probleme. Njerëzit nuk duhet të ndiejnë ndonjë ndryshim në jetën e tyre ose ndonjë ndryshim negativ në jetën e tyre ndërsa ne ecim përpara në këtë drejtim.”
Pse pikërisht tani është urgjente?
“Ajo që është specifike dhe urgjente tani është një: gjatë një viti e gjysmë të fundit, ne kemi parë një sërë konfrontimesh në përshkallëzim midis Serbisë dhe Kosovës, të gjitha të përqendruara rreth trajtimit të serbëve në veri dhe mënyrës se si ata ndërveprojnë. me qeverinë e Kosovës. Pra, një, ne duhet të thyejmë ciklin e konfrontimeve dhe konflikteve gati të dhunshme,” u përgjigj Escobar.
Faktori tjetër që e bën formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe një pikë urgjente në agjendën amerikano-evropiane është lufta e vazhdueshme në Ukrainë.
“Ajo që do të na ndihmojë të zgjidhim këtë konflikt do të jenë dy gjëra, uniteti SHBA-BE dhe solidariteti i NATO-s. Pra, ne nuk mund ta harxhojmë gjerësinë e brezit tonë në konflikte brenda territorit të Evropës”, vuri në dukje Escobar. “Evropa duhet të jetë e lirë, paqësore dhe e bashkuar ndërsa përballemi me kërcënime reale të sigurisë jashtë kontinentit, jashtë hapësirës sonë transatlantike. Kështu që ne duhet ta bëjmë atë. Dhe kështu, në kontekstin e kësaj, gjermanët dhe francezët propozojnë këtë udhërrëfyes, të cilin ne e mbështesim plotësisht. Në atë udhërrëfyes dhe në kontekstin e krizës, ku serbët u larguan, urgjenca, nevoja për zbatim, Asociacioni [e komunave me shumicë serbe] është absolutisht vendimtar për të ecur përpara.”
Çfarë ju bën të sigurt se Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiç do të pranojnë dhe nënshkruajnë marrëveshjen franko-gjermane?
“Së pari, unë shpresoj që ata të dy shohin mundësitë në këtë. Të kemi një marrëdhënie paqësore, të qëndrueshme dhe të parashikueshme mes tyre, mes dy vendeve”, tha Escobar. “Së dyti, urgjenca që evropianët dhe amerikanët po u japin të dyja palëve për nevojën për ta realizuar këtë. Dhe le të jemi të qartë: Ne duam që kjo të jetë një fitore për të dyja palët. Ne duam që të dyja palët të jenë në gjendje të korrin përfitimet e para së gjithash, një marrëdhënie paqësore. Dhe së dyti, një derë e hapur për integrimin evropian.”
Intervista e plotë; The Pavlovic Today,
/Argumentum.al
