• SHQIPËRI
  • KOSOVË
  • MAQEDONIA E VERIUT
  • MALI I ZI
  • Revista në PDF
18 Shtator, 2025
Edicion Special
  • KREU
  • EKONOMI

    Sot është 100-vjetori i themelimit të Bankës Kombëtare të Shqipërisë.

    Plani i Rritjes i BE për Ballkanin Perëndimor, tre projektet e para të Shqipërisë 32 milionë euro

    Banka turke “Ziraat Bank” merr miratimin paraprak për të operuar në Shqipëri

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

  • POLITIKË

    Presidenti Begaj pritet në takim të veçantë nga Kryeministri Orban: Intensifikim i dialogut politik mes dy vendeve

    Tirana pret Konferencën e 28-të të Shefave të Shtabit të Kartës së Adriatikut/ Shqipëria synon të bëhet qendër e industrisë së mbrojtjes në Ballkan

    Kryeministri Rama takon Rutte-n: Po rilindim industrinë ushtarake, prioritet porti në Porto Romano

    Kos: Shpejtësia e Shqipërisë për integrimin mbresëlënëse, të përfshihet edhe parlamenti e shoqëria civile

    Komandanti Suprem i Aleancës në Evropë në vizitën e parë në Tiranë, takim me Vengun

    Presidenti Begaj dekreton kabinetin e ri qeverisës “Rama 4”.

    Ministri Vengu pret homologun bullgar: Porto Romano, nyje e rëndësishme për lëvizshmërinë e NATO-s në rajon

    Gjyqi ndaj ish-krerëve të UÇK-së, reagon Spiropali: Drejtësia duhet ta mundë njëherë e mirë padrejtësinë

    Rama për protestën në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së: Me zemër e mendje jam edhe unë atje sot komandant. Liri për çlirimtarët”

  • SOCIALE / KULTURË

    Java Kulturore e Arabisë Saudite çel dyert në Tiranë: Ministri Gonxhja dhe Ambasadori Hifzi nënvizojnë kulturën si urë lidhëse dhe themel të dialogut ndërkulturor

    200-vjetori i lindjes së Pashko Vasës, ideologut të Rilindjes Kombëtare

    Java Kulturore e Arabisë Saudite në Tiranë: Një udhëtim magjepsës në zemër të Lindjes së Mesme

    Nis viti i ri shkollor në Shqipëri: Risi dhe masa të reja për sigurinë dhe cilësinë në arsim

    NGA GJAZUJ TË MIRDITËS DREJT YJEVE TË UNIVERSIT

    Java Kulturore Malazeze në Tiranë – Një udhëtim përmes artit, muzikës dhe kujtesës historike

    Java Kulturore e Arabisë Saudite për herë të parë në Shqipëri! Ambasadori Hafzi: Një urë komunikimi midis dy vendeve

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED

    Motori Franko-Gjerman në ngarkesë të plotë!

    Pse “hesht” Kina?

    Kina ME Rusinë dhe Europa PA SHBA-të!

    “Amerikanët brenda, Rusët në rënie dhe Iranianët jashtë: Ndikimi rajonal i marrëveshjes së paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit”

    Ku dallon Samiti i sotëm i Alaskës nga Konferenca e Teheranit?

    Palestina, aktor dhe faktor vendimtar paqeje !

    American and Chinese flag waving together

    Gjeopolitika e deformuar dhe e vërteta në marrëdhëniet amerikano-kineze!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Ish-ambasadori amerikan: Deklaratat e Kurtit kundër Gjykatës Kushtetuese çuan në pezullimin e Dialogut Strategjik

    KFOR: Situata e sigurisë në Kosovë e qëndrueshme, por me rreziqe potenciale

    Ruben, ish-ndihmëssekretar amerikan i Shtetit në Hagë: Trajtim i pazakontë për një burrë shteti si Thaçi që u dorëzua vullnetarisht 

    KASH: Bashkëpunimi Strategjik SHBA–Kosovë është thelbësor për sigurimin e paqes dhe stabilitetit në rajon dhe në Evropë.

    Mijëra shqiptarë mblidhen në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së në Hagë

    Presdentja Osmani: Angazhim maksimal që dialogu strategjik me SHBA të rifillojë sa më shpejt

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
  • KREU
  • EKONOMI

    Sot është 100-vjetori i themelimit të Bankës Kombëtare të Shqipërisë.

    Plani i Rritjes i BE për Ballkanin Perëndimor, tre projektet e para të Shqipërisë 32 milionë euro

    Banka turke “Ziraat Bank” merr miratimin paraprak për të operuar në Shqipëri

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

  • POLITIKË

    Presidenti Begaj pritet në takim të veçantë nga Kryeministri Orban: Intensifikim i dialogut politik mes dy vendeve

    Tirana pret Konferencën e 28-të të Shefave të Shtabit të Kartës së Adriatikut/ Shqipëria synon të bëhet qendër e industrisë së mbrojtjes në Ballkan

    Kryeministri Rama takon Rutte-n: Po rilindim industrinë ushtarake, prioritet porti në Porto Romano

    Kos: Shpejtësia e Shqipërisë për integrimin mbresëlënëse, të përfshihet edhe parlamenti e shoqëria civile

    Komandanti Suprem i Aleancës në Evropë në vizitën e parë në Tiranë, takim me Vengun

    Presidenti Begaj dekreton kabinetin e ri qeverisës “Rama 4”.

    Ministri Vengu pret homologun bullgar: Porto Romano, nyje e rëndësishme për lëvizshmërinë e NATO-s në rajon

    Gjyqi ndaj ish-krerëve të UÇK-së, reagon Spiropali: Drejtësia duhet ta mundë njëherë e mirë padrejtësinë

    Rama për protestën në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së: Me zemër e mendje jam edhe unë atje sot komandant. Liri për çlirimtarët”

  • SOCIALE / KULTURË

    Java Kulturore e Arabisë Saudite çel dyert në Tiranë: Ministri Gonxhja dhe Ambasadori Hifzi nënvizojnë kulturën si urë lidhëse dhe themel të dialogut ndërkulturor

    200-vjetori i lindjes së Pashko Vasës, ideologut të Rilindjes Kombëtare

    Java Kulturore e Arabisë Saudite në Tiranë: Një udhëtim magjepsës në zemër të Lindjes së Mesme

    Nis viti i ri shkollor në Shqipëri: Risi dhe masa të reja për sigurinë dhe cilësinë në arsim

    NGA GJAZUJ TË MIRDITËS DREJT YJEVE TË UNIVERSIT

    Java Kulturore Malazeze në Tiranë – Një udhëtim përmes artit, muzikës dhe kujtesës historike

    Java Kulturore e Arabisë Saudite për herë të parë në Shqipëri! Ambasadori Hafzi: Një urë komunikimi midis dy vendeve

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED

    Motori Franko-Gjerman në ngarkesë të plotë!

    Pse “hesht” Kina?

    Kina ME Rusinë dhe Europa PA SHBA-të!

    “Amerikanët brenda, Rusët në rënie dhe Iranianët jashtë: Ndikimi rajonal i marrëveshjes së paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit”

    Ku dallon Samiti i sotëm i Alaskës nga Konferenca e Teheranit?

    Palestina, aktor dhe faktor vendimtar paqeje !

    American and Chinese flag waving together

    Gjeopolitika e deformuar dhe e vërteta në marrëdhëniet amerikano-kineze!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Ish-ambasadori amerikan: Deklaratat e Kurtit kundër Gjykatës Kushtetuese çuan në pezullimin e Dialogut Strategjik

    KFOR: Situata e sigurisë në Kosovë e qëndrueshme, por me rreziqe potenciale

    Ruben, ish-ndihmëssekretar amerikan i Shtetit në Hagë: Trajtim i pazakontë për një burrë shteti si Thaçi që u dorëzua vullnetarisht 

    KASH: Bashkëpunimi Strategjik SHBA–Kosovë është thelbësor për sigurimin e paqes dhe stabilitetit në rajon dhe në Evropë.

    Mijëra shqiptarë mblidhen në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së në Hagë

    Presdentja Osmani: Angazhim maksimal që dialogu strategjik me SHBA të rifillojë sa më shpejt

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
No Result
View All Result
Home FOKUS

Kur elefantët luftojnë: Çfarë do të thotë Lufta Tregtare e Trump për Ballkanin

11 Prill, 2025
in FOKUS
A A
Share on FacebookShare on Twitter

Nga Branimir Jovanović,

Instituti i Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare

Tarifat e Trump do të godasin Ballkanin Perëndimor në mënyrë indirekte, përmes reduktimit të eksporteve në BE. Modelet ekzistuese sugjerojnë se pasojat do të jenë relativisht të lehta, me ngadalësimin e rritjes së PBB-së me 0.4 në 0.9 pikë përqindjeje. Megjithatë, situata aktuale duket si një mjellmë e zezë – një goditje e paparashikueshme për të cilën modelet standarde ofrojnë udhëzime të kufizuara – që do të thotë se ndikimi mund të jetë shumë më i madh. Çfarëdo që të ndodhë, qeveritë e Ballkanit Perëndimor nuk janë të pafuqishme – ato kanë edhe mjetet edhe përgjegjësinë për të vepruar dhe për të parandaluar një pasojë më serioze.

Çfarë tarifash morën ekonomitë e Ballkanit Perëndimor dhe si u llogaritën ato?

Tarifat e vendosura ndaj ekonomive të Ballkanit Perëndimor nga Donald Trump varionin gjerësisht: nga 37% për Serbinë, 35% për Bosnjën dhe Hercegovinën, 33% për Maqedoninë e Veriut, deri në 10% për Shqipërinë, Malin e Zi dhe Kosovën. Për ironi, Serbia – e cila planifikon të ndërtojë një Kullë Trump në qendër të Beogradit – mori tarifat më të larta në rajon nga njeriu që synojnë të nderojnë.

Metoda e përdorur për llogaritjen e tarifave tërhoqi kritika të konsiderueshme nga ekonomistët. Formula ishte: Deficiti tregtar i mallrave të SHBA-së me vendin, pjesëtuar me importet e mallrave amerikane nga vendi, pjesëtuar me 2. Asnjë ekonomist tregtar më parë nuk e kishte përdorur këtë qasje.

Sipas të dhënave të SHBA-së, Shtetet e Bashkuara kanë një deficit tregtar të mallrave me Serbinë, Bosnje-Hercegovinën dhe Maqedoninë e Veriut. Prandaj, këto tre vende u goditën me tarifa të larta. Tre të tjerët – Shqipëria, Mali i Zi dhe Kosova – importojnë më shumë nga SHBA-ja sesa eksportojnë, kështu që kanë marrë tarifën minimale prej 10%.

Por sipas zyrave kombëtare të statistikave të Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Bosnjë-Hercegovinës, ato gjithashtu importojnë më shumë nga SHBA se sa eksportojnë atje. Që do të thotë se, duke përdorur formulën e vetë Trump, ata duhet të kishin marrë gjithashtu një normë prej 10%.

Kjo mospërputhje rrjedh nga ndryshimet midis të dhënave tregtare të SHBA-së dhe Ballkanit. Kjo nuk është e pazakontë – pjesa më e madhe e flukseve tregtare ndërmjet këtyre ekonomive kalojnë nëpër vende të treta, duke ngritur pyetje se si klasifikohet një tregti e tillë indirekte në secilën anë.

Sa eksportojnë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor në SHBA dhe BE?

Por tarifat e vendosura nga SHBA-ja do të jenë problemi më i vogël për ekonomitë e Ballkanit Perëndimor – thjesht sepse eksportet e tyre në SHBA janë të kufizuara. Edhe në Kosovë, e cila ka pjesën më të madhe të eksportit në SHBA në raport me madhësinë e ekonomisë së saj, shifra është vetëm 1.1% e PBB-së. Në të gjitha vendet e tjera të rajonit, eksportet amerikane përbëjnë më pak se 1% të PBB-së.

Në të kundërt, ekspozimi ndaj tregut të BE-së është shumë më domethënës – dhe shumë më shqetësues. Në Maqedoninë e Veriut, eksportet në BE arrijnë gati gjysmën e PBB-së. Bosnja dhe Hercegovina dhe Serbia janë vetëm pak “më mirë”, me eksportet e BE-së që arrijnë në rreth një të katërtën e PBB-së. Në Shqipëri, kjo përqindje është rreth 13%, ndërsa në Mal të Zi dhe Kosovë, është rreth 3% e PBB-së, që është ende shumë më e lartë se eksportet e tyre në SHBA.

Kjo do të thotë se Ballkani Perëndimor do të ndiejë ndikimin e luftës tregtare në mënyrë indirekte, përmes reduktimit të eksporteve drejt BE-së, eksportet e të cilit pritet të bien për shkak të ekspozimit të lartë në tregun amerikan dhe tarifave të reja amerikane të futura rishtazi – prej 25% në sektorin e automobilave, çelikut dhe aluminit, dhe 20% për mallrat e tjera.

Për ekonomitë prodhuese – Serbinë, Maqedoninë e Veriut dhe Bosnjë-Hercegovinën – kanali kryesor i ndikimit do të jetë reduktimi i eksporteve të mallrave në BE, veçanërisht në industritë e lidhura me automobilat, të cilat kohët e fundit kanë marrë një rol të madh në këto ekonomi.

Për ekonomitë e varura nga turizmi – Shqipërinë dhe Malin e Zi – lufta tregtare mund të rezultojë në më pak turistë të BE-së, pasi familjet në vendet e BE-së përballen me të ardhura më të ulëta dhe pasiguri më të lartë.

Për të gjithë rajonin, duke përfshirë Kosovën, një kanal i tretë ka të ngjarë: një rënie në IHD, e nxitur nga rritja e pasigurisë globale dhe një përkeqësim i perspektivës për investitorët me bazë në BE – të cilët mbeten burimi kryesor i IHD-ve në pjesën më të madhe të rajonit.

Sa do të vuajë BE-ja – dhe çfarë do të thotë kjo për Ballkanin Perëndimor?

Pyetja kryesore, pra, është se sa do të vuajë vetë BE-ja nga tarifat e vendosura rishtazi nga SHBA. Kolegët në institutin tim kanë kryer së fundmi një seri simulimesh – duke përfshirë këtë dhe këtë – dhe shumica vlerësojnë ndikimin në PBB të BE-së të jetë rreth 0.4–0.5% në vit. Me fjalë të tjera, nëse parashikimet e mëparshme prisnin rritje të PBB-së së BE-së prej 1.2% këtë vit, vlerësimi i ri, duke marrë parasysh luftën tregtare, është më afër 0.7%.

Çfarë nënkupton kjo për Ballkanin Perëndimor? Për të marrë një vlerësim të përafërt, bëra një regresion të thjeshtë linear, duke lidhur rritjen e PBB-së në secilën nga ekonomitë e BB6 gjatë 25 viteve të fundit me rritjen e PBB-së së BE-së. Rezultatet (të paraqitura në tabelën 1) ishin çuditërisht konsistente: për pesë nga gjashtë vende, koeficienti i regresionit është rreth 0.8-0.9. Kjo do të thotë se kur rritja e BE-së ngadalësohet me 1 pikë përqindjeje, rritja e BB6 zakonisht ngadalësohet me 0,8-0,9 pikë përqindjeje.

Përjashtim bën vetëm Mali i Zi, i cili tregon një ndjeshmëri shumë më të fortë – me koeficientin 1.9. Kjo është për shkak të madhësisë së tij të vogël dhe varësisë së madhe nga turizmi, duke e bërë atë veçanërisht të prekshëm ndaj goditjeve të jashtme. Një shembull i qartë është pandemia COVID-19, kur Mali i Zi përjetoi rënien më të madhe të PBB-së në Evropë. Ndërsa ekonomia e BE-së u tkurr me rreth 6% në vitin 2020 dhe mesatarja e BB5 me rreth 4%, PBB-ja e Malit të Zi ra me 15%.

Zbatimi i këtyre koeficientëve në goditjen aktuale: nëse rritja e BE-së ngadalësohet me 0.5 pikë përqindjeje për shkak të tarifave të Trump, atëherë Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Serbia mund të pritet të ngadalësohen me rreth 0.4 pikë përqindjeje. Mali i Zi, megjithatë, mund të përjetojë një ngadalësim prej afro 0.9 pikë përqindjeje.

A po shohim një mjellmë të zezë?

Këto efekte mund të mos duken dramatike në shikim të parë. Por është thelbësore të kujtojmë se simulimet e disponueshme bazohen në modele, të dhëna dhe teori të zhvilluara gjatë dekadave të liberalizimit të tregtisë – një periudhë e karakterizuar nga rritja e tregtisë globale dhe tarifat në rënie. Ajo që po shohim tani është pikërisht e kundërta. Kështu, tarifat e Trump mund të shihen si një lloj mjellma e zezë – një tronditje shumë e pazakontë për të cilën mjetet tona ekzistuese nuk janë të përshtatshme.

Kjo do të thotë gjithashtu se rreziqet janë qartë të anuar nga ana negative. Ngadalësimi aktual ekonomik mund të jetë shumë më i fortë se sa sugjerojnë modelet aktuale.

Burimi i parë i rrezikut vjen nga hakmarrja nga partnerët tregtarë, kryesisht Kina dhe BE-ja. Kina tashmë është përgjigjur me një tarifë totale prej 34% për mallrat amerikane. BE-ja ende nuk ka vepruar, por raportet sugjerojnë se një përgjigje e fortë dhe e koordinuar ka të ngjarë. Disa presin që reagimi i BE-së të mos kufizohet vetëm në tarifa, por mund të synojë firmat kryesore të sektorit të shërbimeve amerikane, duke pasur parasysh se SHBA eksporton shumë më shumë shërbime në BE sesa importon. Një veprim i tillë pothuajse me siguri do të provokonte përshkallëzim të mëtejshëm nga SHBA – duke rritur më tej tarifat dhe ndoshta duke marrë masa të tjera. Kjo, nga ana tjetër, mund të çojë në një raund të ri kundërmasash si nga Kina ashtu edhe nga BE.

Një burim i dytë, dhe ndoshta më shqetësues, i rrezikut qëndron jashtë sferës së modeleve tradicionale të tregtisë. Vetëm në dy ditët e para pas njoftimit të Trump, bursa amerikane humbi rreth 10% të vlerës së saj – rënia më e madhe që nga pandemia COVID-19. Në terma absolutë, vetëm 500 kompanitë në indeksin S&P 500 humbën mbi 5 trilionë dollarë në vlerë tregu – më shumë se 20% të PBB-së së SHBA-së. Ekonomistët tani po parashikojnë gjithnjë e më shumë se SHBA do të hyjë në një recesion këtë vit.

Sigurisht, tregjet mund të rimëkëmben në ditët në vijim – ose mund të bien edhe më tej. Por ajo që kjo ilustron qartë është pasiguria, paqëndrueshmëria dhe paparashikueshmëria e pasojave.

Çfarë duhet të bëjnë qeveritë e Ballkanit?

Është bërë tashmë diçka si një klishe, pas kaq shumë krizave në vitet e fundit, të citosh fjalën e Churchillit: “Kurrë mos lejoni që një krizë e mirë të shkojë dëm”. Por për qeveritë e Ballkanit Perëndimor, ky moment duhet të shërbejë vërtet si një thirrje zgjimi – një mundësi për t’u përballur dhe trajtuar disa nga dobësitë strukturore të gjata që vazhdojnë t’i lënë ekonomitë e tyre të prekshme ndaj goditjeve të jashtme.

Së pari, është koha për të reduktuar varësinë e tepërt nga një treg i vetëm ose një industri e vetme – edhe nëse ai treg është i BE-së ose ajo industri është e automobilave. Diversifikimi i destinacioneve të eksportit, duke përfshirë fokusin më të madh në partnerët rajonalë, Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut dhe tregje të tjera me rritje të shpejtë, mund të sigurojë një tampon në situata të tilla si kjo. Po aq i rëndësishëm është diversifikimi në industri të reja – veçanërisht ato me vlerë të shtuar më të lartë dhe finalizim më të madh të produkteve, të cilat zakonisht janë më pak të ndjeshme ndaj goditjeve globale.

Së dyti, modeli ekzistues i rritjes – i varur shumë nga IHD-të dhe puna me kosto të ulët – ka nevojë për një rivendosje. Ekziston një nevojë urgjente për të kaluar drejt një modeli të drejtuar nga inovacioni, i ndërtuar mbi firmat vendase, i mbështetur nga një politikë industriale koherente dhe proaktive.

Në planin afatshkurtër, qeveritë duhet të shikojnë për të nisur nxitësit e tjerë të rritjes përtej eksporteve. Kjo do të thotë nxitje e konsumit të brendshëm, për shembull nëpërmjet pagave më të larta dhe përdorimit të politikave fiskale në mënyrë më efektive për të rritur investimet publike, veçanërisht në infrastrukturë dhe projekte të tranzicionit të gjelbër, të cilat mund të japin stimul afatshkurtër dhe qëndrueshmëri afatgjatë.

Kjo krizë mund të ketë origjinën shumë larg nga Ballkani Perëndimor, por qeveritë e Ballkanit Perëndimor nuk janë të pafuqishme – dhe ato me të vërtetë mund të bëjnë shumë për të parandaluar elefantët që luftojnë të shkatërrojnë barin e tyre.

Shkruar për BiEPAG

Përshtati në shqip; Argumentum.al

Related- Posts

FOKUS

Demokracia si perde për absolutizmin personal dhe partiak

16 Shtator, 2025
FOKUS

BE e shqetësuar për gjendjen e sundimit të ligjit në Shqipëri, Serbi, Mal të Zi dhe Maqedoni të Veriut

16 Shtator, 2025
FOKUS

Strategjia “kokëposhtë” e Kissingerit. Iluzioni i Trumpit i cili është i destinuar me dështim

15 Shtator, 2025

Na ndiqni

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum

Të fundit

Presidenti Begaj pritet në takim të veçantë nga Kryeministri Orban: Intensifikim i dialogut politik mes dy vendeve

17 Shtator, 2025

Tirana pret Konferencën e 28-të të Shefave të Shtabit të Kartës së Adriatikut/ Shqipëria synon të bëhet qendër e industrisë së mbrojtjes në Ballkan

17 Shtator, 2025

Lufta në Gaza/ BE-ja shpalos planin për tarifa dhe sanksione të reja kundër Izraelit

17 Shtator, 2025

Ish-ambasadori amerikan: Deklaratat e Kurtit kundër Gjykatës Kushtetuese çuan në pezullimin e Dialogut Strategjik

17 Shtator, 2025

Kryeministri Rama takon Rutte-n: Po rilindim industrinë ushtarake, prioritet porti në Porto Romano

17 Shtator, 2025
Argumentum

“Argumentum”, një proces intelektual …

Na kontaktoni

[email protected]
[email protected]
[email protected]

Na ndiqni

Bashkëpunëtorë Mediatik

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum
  • KREU
  • Politikat e Privatësisë
  • Rreth Nesh
  • Marketing & PR
  • Kontakt

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
View All Result
  • KREU
  • EKONOMI
  • POLITIKË
  • SOCIALE / KULTURË
  • INTERVISTA
  • OP/ED
  • RAJONI
  • MAGAZINË
  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

This website uses cookies. By continuing to use this website you are giving consent to cookies being used. Visit our Privacy and Cookie Policy.