Nga Marjana Doda
“Një udhëtim prej një mijë miljesh fillon me një hap të vetëm”, është kjo fjalë e urtë kineze e cila përshkruan më së miri ndërmjetësimin më të fundit të Kinës në Lindjen e Mesme… një hap i rëndësishëm që mund të çojë drejt pajtimit dhe paqes së dëshiruar në Palestinë”.
Deklarata e Pekinit e nënshkruar, më 23 korrik 2024, në Pekin, nga 14 fraksione palestineze shënon një hap të rëndësishëm drejt përfundimit të ndarjeve të brendshme dhe nxitjes së unitetit kombëtar. Kryediplomati i Kinës Wang Yi propozoi një iniciativë me tre hapa duke theksuar një armëpushim të qëndrueshëm, qeverisjen palestineze në Gaza dhe mbështetjen për anëtarësimin e Palestinës në OKB për të ndjekur një zgjidhje me dy shtete. Udhëheqësit nga Fatah dhe Hamasi shprehën mirënjohje të thellë për mbështetjen e palëkundur të Kinës, duke theksuar angazhimin më të gjerë ndërkombëtar për zgjidhjen e çështjes palestineze.
Në fjalën e tij, Wang Yi vuri në dukje se që nga hyrja në epokën e re, Presidenti Xi Jinping ka paraqitur propozime për adresimin e çështjes palestineze, duke kontribuar me mençurinë dhe zgjidhjen kineze për adresimin e kësaj çështjeje. “Tani, 14 fraksione palestineze po mblidhen në Pekin duke pasur parasysh të mirën më të madhe të kombit të tyre. Ky është një moment i rëndësishëm historik në çështjen e çlirimit të Palestinës. Kina vlerëson përpjekjet e pajtimit të bëra nga të gjitha fraksionet dhe i përgëzon për suksesin e dialogut të Pekinit dhe nënshkrimin e Deklaratës së Pekinit”, theksoi ai.
Wang Yi vuri në dukje se vetëm kur fraksionet palestineze flasin si një, zëri i drejtësisë mund të jetë i lartë dhe i qartë, dhe vetëm kur ata bashkojnë duart dhe marshojnë përpara krah për krah mund të kenë sukses në kauzën e tyre të çlirimit kombëtar. Konsensusi më i rëndësishëm nga bisedimet e Pekinit është arritja e pajtimit dhe unitetit midis 14 fraksioneve; Rezultati kryesor është afirmimi i Organizatës për Çlirimin e Palestinës (PLO) si përfaqësuesi i vetëm legjitim i të gjithë popullit palestinez; pika më e madhe është marrëveshja për krijimin e një qeverie të përkohshme të pajtimit kombëtar me fokus rindërtimin e Gazës pas konfliktit; dhe thirrja më e fortë është për krijimin e vërtetë të një shteti të pavarur të Palestinës në përputhje me rezolutat përkatëse të Kombeve te Bashkuara. Çelësi i procesit të pajtimit palestinez është të forcojë besimin, të qëndrojë në drejtimin e duhur dhe të bëjë përparim në rritje. Vetëm duke bërë përpjekje të vazhdueshme për të ndërtuar konsensus dhe për ta vënë atë në praktikë, procesi i pajtimit mund të sjellë progres gjithnjë e më thelbësor dhe unitet më të madh. Pajtimi është çështje e brendshme e fraksioneve palestineze dhe nuk mund të ndodhë pa mbështetjen ndërkombëtare. Në rrugën drejt pajtimit, Kina ndan të njëjtin drejtim dhe destinacion me vendet arabe dhe islamike.
Deklarata e Pekinit është një hap i rëndësishëm drejt adresimit të krizës së vazhdueshme humanitare në Gaza dhe krijimit të një themeli për një zgjidhje të qëndrueshme me dy shtete. Për më tepër, ai pasqyron një valë më të gjerë pajtimi në të gjithë Lindjen e Mesme, duke treguar një zhvendosje drejt diplomacisë bashkëpunuese.
Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi(Foto:MPJ)
Përfshirja e Kinës në bisedimet e pajtimit palestinez nënvizon rolin e saj si një lojtar kyç ndërkombëtar që mbron të drejtat dhe stabilitetin palestinez në Lindjen e Mesme. Duke pritur diskutimet dhe duke lehtësuar nënshkrimin e Deklaratës së Pekinit, Kina pozicionohet si një ndërmjetëse neutrale, duke theksuar angazhimin e saj për drejtësi në çështjen palestineze.
Për më tepër, fraksionet palestineze shprehën vlerësimin e thellë për mbështetjen e gjatë të Kinës, e cila përfshin mbështetjen politike dhe ndihmën humanitare. Kjo nënvizon rëndësinë e Kinës si një aleat i besueshëm në rajon. Propozimi i Kinës për një qasje të strukturuar për zgjidhjen e konfliktit – përmes armëpushimit, qeverisjes dhe zgjidhjes me dy shtete – demonstron rolin e saj si një udhëheqës i përgjegjshëm global, i gatshëm të kontribuojë për paqen dhe stabilitetin në një konflikt historikisht kompleks.
Zhvillimet e fundit diplomatike në Pekin nënvizojnë rolin në zhvillim të Kinës si një ndërmjetës kryesor në konfliktet globale, veçanërisht në situatën izraelito-palestineze dhe luftën Rusi-Ukrainë. Nënshkrimi i Deklaratës së Pekinit nga 14 fraksione palestineze nënkupton një moment historik në unitetin palestinez, duke shënuar një pikë kthese të mundshme në një konflikt të gjatë. Mbi të gjitha, thekson angazhimin e Kinës për të nxitur dialogun dhe bashkëpunimin në vend të konfrontimit.
Roli dhe angazhimi i Kinës si ndërmjetësuese e paqes ka bërë që kombet në konflikt të shikojnë gjithnjë e më shumë nga Kina si një lehtësuese e paqes. Për më tepër, vizita e ministrit të Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba në Kinë tregon një kërkim të ngjashëm për paqen në kontekstin e luftës së vazhdueshme me Rusinë. Thirrja e tij për “paqe të vërtetë dhe të drejtë” përputhet me avokimin e vazhdueshëm të Kinës për dialog për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve.
Aktivitetet diplomatike të Kinës rezonojnë me Iniciativën e saj të Sigurisë Globale, e cila thekson sigurinë kolektive, respektin e ndërsjellë dhe bashkëpunimin fitues. Pajtimi i fundit, si ai midis Iranit dhe Arabisë Saudite, vërteton këtë qasje dhe shfaq potencialin e Kinës për të ofruar rrugë alternative për zgjidhjen e konflikteve.
Ndërsa bota përballet me çështje komplekse, angazhimi i Kinës për të lehtësuar diskutimet midis palëve në konflikt nxisin një mjedis global më të qëndrueshëm. Qendrimet diplomatike të Kinës paraqesin një rrugë shpresëdhënëse për paqen, duke premtuar një zhvendosje nga ciklet historike të konfliktit në një epokë të re bashkëpunimi dhe mirëkuptimi.
Nismat diplomatike të Kinës si garanci e paqes
Sikundër e përmenda dhe me sipër, Kina ka treguar koherencë në angazhimet e saj në politikën e jashtme, duke përmbushur me përpikmëri iniciativat e saj diplomatike të tilla si Iniciativa për Sigurinë Globale (GSI) dhe Iniciativa për Zhvillim Global (GDI), të cilat po luajnë një rol të rëndësishëm në promovimin e paqes dhe zhvillimit botëror.
Iniciativa Globale e Sigurisë (GSI): E nisur në prill 2022, GSI thekson një qasje holistike ndaj sigurisë, duke mbrojtur për mosndërhyrje në punët e kombeve të tjera dhe respektimin e sovranitetit. Për shembull, theksi i Kinës mbi dialogun mbi ndërhyrjen ushtarake inkurajon zgjidhjen e konflikteve përmes diplomacisë dhe jo forcës.
Iniciativa për Zhvillim Global (GDI): E shpallur në shtator 2021, GDI fokusohet në zhvillimin e qëndrueshëm, veçanërisht në vendet në zhvillim. Duke u angazhuar për të mbështetur projektet e infrastrukturës – si Iniciativa Brez dhe Rrugë – Kina ndihmon në zhvillimin ekonomik dhe zbutjen e varfërisë. Një shembull specifik është ndërtimi i rrugëve dhe projekteve energjetike në Pakistan, i cili rrit lidhjen dhe nxit ekonomitë lokale.
Promovimi i multilateralizmit: Iniciativat e Kinës mbrojnë një botë shumëpolare, duke synuar të balancojë ndikimin perëndimor. Kjo është e dukshme në mbështetjen e saj për institucionet si BRICS dhe Organizata e Bashkëpunimit të Shangait, duke nxitur bashkëpunimin midis ekonomive në zhvillim.
Roli proaktiv i Kinës gjatë krizave globale, siç është përfshirja e saj në shpërndarjen e vaksinave gjatë pandemisë COVID-19, përforcon pozicionin e saj si një partner global. Duke dhuruar vaksina për vendet në nevojë, Kina jo vetëm që ka adresuar sfidat shëndetësore, por edhe ka forcuar lidhjet diplomatike.
Përpjekjet diplomatike të Kinës përmes këtyre iniciativave janë pozicionuar për të krijuar një mjedis global më paqësor dhe bashkëpunues, duke adresuar shqetësimet e sigurisë duke nxitur rritjen ekonomike në rajonet në zhvillim.
A mundet Kina të luajë rolin e ndërmjetësuesit të paqes në botë?
Force e armatosur kineze për misionet paqeruajtëse të OKB-së(Foto:VCG)
Nënshkrimi i Deklaratës së Pekinit nga 14 fraksione palestineze përfaqëson një moment kyç në kërkimin e unitetit palestinez dhe zgjidhjen e konflikteve të kahershme në Lindjen e Mesme. Roli i Kinës si ndërmjetëse jo vetëm që thekson përkushtimin e saj për paqen dhe stabilitetin global, por duke nxitur dialogun dhe duke inkurajuar pajtimin, Kina është shfaqur si një partner i besuar përballë çështjeve komplekse rajonale.
Ndaj absolutisht PO, Kina mund të luajë një rol të rëndësishëm si ndërmjetës për paqen në botë, dhe ka disa arsye që mbështesin këtë potencial:
Së pari, qëndrimi neutral. Kina shpesh mban një pozicion neutral në konflikte, gjë që mund ta bëjë atë një ndërmjetës më të pranueshëm për palë të ndryshme. Politika e saj e mosndërhyrjes e lejon atë të angazhohet me shumë aktorë pa u perceptuar si e njëanshme.
Angazhimi dypalësh dhe shumëpalësh. Pjesëmarrja aktive e Kinës në organizata si BRICS dhe Organizata e Bashkëpunimit të Shangait (SCO) e lejon atë të nxisë lidhjet diplomatike dhe të ndërtojë konsensus mbi çështjet globale, duke filluar nga siguria te zhvillimi ekonomik.
Fokusimi në zhvillim: Duke theksuar rritjen ekonomike dhe zhvillimin e infrastrukturës, Kina trajton disa shkaqe rrënjësore të konfliktit. Për shembull, investimet e saj në Afrikë synojnë të reduktojnë varfërinë dhe të promovojnë stabilitetin, duke kontribuar në mënyrë indirekte në përpjekjet për paqe.
Iniciativat e Qeverisjes Globale: Kina mbron një botë shumëpolare dhe mbështet reformat në strukturat e qeverisjes globale. Kjo qasje mund të ndihmojë në krijimin e një mjedisi të favorshëm për zgjidhje paqësore duke promovuar përfshirjen dhe bashkëpunimin midis kombeve.
Nismat e Kinës në Lindjen e Mesme kanë qenë gjithnjë e më të rëndësishme, duke ndikuar në gjeopolitikën, peizazhin ekonomik dhe marrëdhëniet diplomatike të rajonit.
Janë këto nisma të ndërmarra nga Kina të cilat po luajnë një rol vendimtar përballë zhvillimeve të ndryshme gjeopolitike dhe pasigurive ekonomike.
Iniciativa Brez dhe Rrugë (BRI): BRI synon të rrisë lidhjen dhe tregtinë midis Kinës dhe vendeve të Lindjes së Mesme përmes projekteve infrastrukturore si hekurudhat, portet dhe rrugët. Për shembull, Korridori Ekonomik Kinë-Pakistan, pjesë e BRI, rrit rrugët tregtare që lidhin Azinë Qendrore me Lindjen e Mesme, duke lehtësuar rritjen ekonomike dhe integrimin rajonal.
Bashkëpunimi për sigurinë: Meqenëse paqëndrueshmëria dhe terrorizmi mbeten shqetësime, Kina është angazhuar në bashkëpunimin e sigurisë me vendet e Lindjes së Mesme. Ajo ka marrë pjesë në stërvitje të përbashkëta ushtarake dhe ka ofruar ndihmë në përpjekjet kundër terrorizmit, duke rritur besimin dhe bashkëpunimin reciprok.
Mbështetje për Forumet Shumëpalëshe: Kina angazhohet me vendet e Lindjes së Mesme përmes platformave si Forumi i Bashkëpunimit Kinë-Shtet Arabe (CASCF), duke promovuar dialogun kolektiv mbi zhvillimin ekonomik dhe çështjet e sigurisë. Kjo qasje ndihmon në forcimin e ndikimit të Kinës duke ofruar një platformë për bashkëpunim rajonal.
Janë disa nga këto iniciativa, që vijnë si një dorë e zgjatur e Kinës për të dhënë kontributin e saj në një komunitet me fate të përbashkëta.
Përurohet hekurudha Nairobi-Mombasa me ndihmën e Kinës(Foto:VCG)
Shembuj të suksesshëm të ndërmjetësimit diplomatik nga Kina
Kina ka marrë një rol më aktiv diplomatik në mosmarrëveshjet rajonale. Ndërmjetësimi i saj në normalizimin e marrëdhënieve midis Iranit dhe Arabisë Saudite është një shembull kryesor, duke treguar aftësinë e tij për të lehtësuar dialogun midis kombeve rivale. Kjo lëvizje ka potencialin për të ulur tensionet dhe për të nxitur stabilitetin në rajon. Kjo tregon kapacitetin e saj për të qenë një lojtar konstruktiv në peizazhet komplekse gjeopolitike.
Procesi i Paqes në Gadishullin Korean: Kina ka luajtur një rol vendimtar në adresimin e tensioneve në Gadishullin Korean. Duke mbrojtur për dialog dhe zgjidhje diplomatike, Kina ka kërkuar të balancojë marrëdhëniet e saj me Korenë e Veriut dhe Korenë e Jugut, duke promovuar denuklearizimin dhe bisedimet e paqes.
Ndërmjetësimi në Sudanin e Jugut: Kina ka qenë e përfshirë në përpjekjet paqeruajtëse dhe ndërmjetësuese në Sudanin e Jugut, ku ka punuar me Bashkimin Afrikan dhe organizatat rajonale. Fokusi i Kinës në zhvillimin ekonomik dhe projektet e infrastrukturës synon të adresojë çështjet themelore që kontribuojnë në konflikt.
Modeli diplomatik i Kinës thekson dialogun, multilateralizmin dhe bashkëpunimin ekonomik si elementë kyç në zgjidhjen e konflikteve globale. Këtu janë disa shembuj të dukshëm të qasjes së Kinës ndaj zgjidhjes së konflikteve dhe marrëdhënieve ndërkombëtare:
Detanti Iran-Arabia Saudite: Në mars 2023, Kina ndërmjetësoi me sukses bisedimet midis Iranit dhe Arabisë Saudite, dy rivalë rajonalë. Kjo çoi në rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike pas vitesh armiqësie. Duke lehtësuar dialogun, Kina demonstroi kapacitetin e saj për të promovuar stabilitetin rajonal dhe për të ulur tensionet përmes angazhimit konstruktiv dhe jo taktikave shtrënguese.
Kryediplomatë të Kinës, të Arabisë Saudite dhe të Iranit takohen në Pekin(Foto:MPJ)
Forumi i Bashkëpunimit Kinë-Afrikë (FOCAC): I krijuar për të rritur bashkëpunimin midis Kinës dhe kombeve afrikane, FOCAC ilustron fokusin e Kinës në zhvillimin e ndërsjellë. Duke investuar në infrastrukturë, tregti dhe arsim, Kina synon të nxisë një rritje të qëndrueshme, duke trajtuar shkaqet rrënjësore të paqëndrueshmërisë duke promovuar bashkëpunimin ekonomik.
Ndërsa bota po njeh gjithnjë e më shumë qasjen konstruktive të Kinës, perspektiva e paqes së qëndrueshme në rajon bëhet më e arritshme, duke theksuar rëndësinë e dialogut, drejtësisë dhe respektit të ndërsjellë në zgjidhjen e konflikteve.
Statusi global në rritje i Kinës ka nënvizuar rolin e saj kryesor në zgjidhjen e konflikteve. Duke theksuar mosndërhyrjen dhe multilateralizmin, Kina i jep përparësi dialogut paqësor dhe zgjidhjeve diplomatike për mosmarrëveshjet ndërkombëtare. Angazhimi i saj aktiv në nismat ndërmjetësuese të udhëhequra nga OKB-ja thekson përkushtimin e saj për stabilitetin dhe bashkëpunimin global. Pavarësisht sfidave, përpjekjet e Kinës janë vendimtare në avancimin e paqes dhe stabilitetit në nivel global, duke bërë thirrje për dialog, drejtësi dhe respekt të ndërsjellë në zgjidhjen e konflikteve.
Sfidat mbeten por asnjëherë nuk duhet hequr dorë nga përpjekjet dhe angazhimi për të nxitur paqen dhe stabilitetin në mbarë botën./CRI
/Argumentum.al
