NATO njoftoi të martën se do të pezullonte funksionimin e një traktati sigurie të epokës së Luftës së Ftohtë pasi Rusia doli zyrtarisht nga marrëveshja.
Është i fundit në një seri tensionesh në rritje midis NATO-s dhe Rusisë pasi Moska filloi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt 2022.
Traktati për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë (CFE), i cili u nënshkrua në vitin 1990 dhe u ratifikua dy vjet më vonë, u përpoq të parandalonte rivalët e Luftës së Ftohtë që të ndërtonin forca dhe pajisje ushtarake pranë kufijve të tyre të ndërsjellë.
Rusia pezulloi më parë pjesëmarrjen e saj në pakt në 2007 dhe njoftoi synimin e saj për t’u tërhequr plotësisht në 2015.
Rusia u tërhoq zyrtarisht nga traktati i sigurisë, i cili kufizonte kategoritë kryesore të forcave të armatosura konvencionale, duke fajësuar Shtetet e Bashkuara për minimin e sigurisë së pas Luftës së Ftohtë me zgjerimin e aleancës ushtarake të NATO-s.
Pse NATO e pezulloi traktatin?
Në një deklaratë, NATO tha se “një situatë ku shtetet aleate respektojnë Traktatin, ndërsa Rusia jo, do të ishte e paqëndrueshme”.
Aleanca ushtarake transatlantike shtoi se anëtarët e saj do të ndalonin pjesëmarrjen e tyre në akt “për aq kohë sa të jetë e nevojshme”.
Një shumicë e 31 anëtarëve të NATO-s nënshkruan CFE-në.
Deklarata shtoi se lëvizja e Rusisë për të pushtuar Ukrainën dhe lufta e saj e vazhdueshme në vend ishin gjithashtu “në kundërshtim me objektivat e Traktatit [CFE]”.
Ndërsa Ukraina nuk është ende anëtare e NATO-s, disa vende fqinje janë në aleancën ushtarake – duke përfshirë Poloninë, Rumaninë, Hungarinë dhe Sllovakinë.
Deklarata e NATO-s shtoi se anëtarët e saj janë ende të përkushtuar për të “zvogëluar rrezikun ushtarak dhe për të parandaluar keqperceptimet dhe konfliktet”.
Si është përgjigjur Rusia?
Më herët të martën, Ministria e Jashtme e Rusisë njoftoi se procedura formale për t’u tërhequr nga CFE ishte përfunduar.
“Kështu, dokumenti juridik ndërkombëtar, vlefshmëria e të cilit u pezullua nga vendi ynë në vitin 2007, më në fund është bërë histori për ne”, thuhet në njoftimin e ministrisë.
Rusia tha se veprimet e Shteteve të Bashkuara, si dhe përpjekjet për zgjerimin e anëtarëve të NATO-s, ishin fajtorë për daljen e Moskës nga marrëveshja.
“Traktati CFE në formën e tij origjinale humbi lidhjen me realitetin,” tha Ministria e Jashtme e Rusisë.
Në maj të këtij viti, presidenti rus Vladimir Putin nënshkroi një dekret që denonconte traktatin, i cili tërhoqi dënimin e shpejtë nga NATO.
Pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022 dhe lufta e vazhdueshme i kanë sjellë marrëdhëniet midis SHBA-së dhe Rusisë në nivele të ulëta që nuk janë parë që nga Lufta e Ftohtë.
/Argumentum.al
