Editorial
Vizita e Shefit të politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell në Rusi është shoqëruar me polemika para dhe pas saj. Pasi Borrel pranoi një ftesë të kryediplomatit rus Lavrov për të vizituar Rusinë, vendet baltike si Rumania dhe Polonia i kërkuan Borrell të anulojë udhëtimin. Ata u deklaruan kundër udhëtimit për shkak të propagandës ruse.
Megjithatë Shefi i politikës së jashtme, u zotua që kjo vizitë do ti shkrije akujt mes Rusisë dhe BE-së, pasi këto dy vende janë të ndërlidhur ngushtë, jo vetëm historikisht ose gjeografikisht. “Është koha të flasim më shumë me Rusinë sesa për Rusinë”, do t ëtitullonte keshtu shenimin e tij pak para nisjen së vizitës zyrtare në Moskë. I vetëdijshem për një mision të vështire që kishte ndërmarrë Josep Borrel në përballje me diplomacine ruse, ai parashtroi një letër me synimet e tij dashamirese, pritshmëritë dhe shpalosi pikat më të rendësishme që do ti diskutonte në takim me homologun e tij rus.
“Sot po udhëtoj drejt Moskës. Hera e fundit që një Përfaqësues i Lartë i BE-së vizitoi Rusinë ishte katër vjet më parë. Qëllimi kryesor i vizitës sime është të diskutoj çështjet që na shqetësojnë në lidhje me vendin dhe rolin e Rusisë brenda Evropës dhe angazhimin e saj në nivel ndërkombëtar.Marrëdhëniet BE – Rusi janë përkeqësuar gjatë dekadës së fundit dhe, veçanërisht që nga aneksimi i paligjshëm i Krimesë dhe Sevastopolit në vitin 2014, ato janë shenjuar nga mungesa e besimit. Sot, ne e shohim njëri-tjetrin si rivalë dhe konkurrentë dhe jo si partnerë.
Ne kemi mosmarrëveshje të forta kur bëhet fjalë për konfliktet e fqinjësisë, nga Ukraina dhe Bjellorusia, te Libia dhe Siria, dhe kur bëhet fjalë për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore. Helmimi i Alexey Navalny-t, arrestimi dhe dënimi i tij si pasojë, dhe arrestimi i mijëra demonstruesve gjatë ditëve të fundit janë sinjale të dhimbshme ngushtimit të hapësirës për opozitën, shoqërinë civile dhe zërat e pavarur në vend. Veprimet e Rusisë gjatë viteve të fundit nuk përputhen me angazhimet e saj as si anëtare e Këshillit të Evropës dhe as si shtet pjesëmarrës në OSBE. Le të kujtojmë se këto institucione janë në qendër të bashkëpunimit, paqes dhe sigurisë në Evropë. Ne na duhet ndërveprim i sinqertë me Rusinë mbi gjendjen e marrëdhënieve tona. Megjithatë, ne më shumë kemi folur për njëri-tjetrin (madje edhe për të kaluarën) sesa me njëri-tjetrin. Kjo vetëm përjetëson mosbesimin dhe pengon në zgjidhjen e sfidave që kemi përpara.”
Megjithëse me nota të buta e gati përulëse, Borrel tentoi ti përcillte mesazhet “explicite” drejt Moskës, ende pa zbritur në token ruse, lidhur me helmimin e opozitarit rus Alexey Navalny. Ndoshta dhe për këtë arsye si rrallë herë më parë, do të sillte dhe dështimin e kësaj vizite të zyrtarit të lartë Europian.
Navalny, si duket është “vija e kuqe” ruse. Më shumë se sa vete protagonisti në fjale, për politiken ruse “vija e kuqe” është ndërhyrja në punët e brendshme të Rusisë.
Pikërisht për këtë ndërhyrje në punët e brendshme, i Zoti i shtepisë ( Ministri Lavrov), ishte përgatitur për ti “treguar vendin” BE-së.
Por Borrell dukej qartë që ishte i papërgatitur për sulmin. Kjo u pa në konference sikundër citojnë mediat e huaja kur Borrell u pyet nga agjencia e lajmeve “Sputnik “ në lidhje me Kubën, për të dënuar embargon e SHBA në Havana. Gazetari i “Sputnik” tha se pyetja e Kubës u sugjerua nga “kolegët amerikanë”. I njëjti gazetar bëri një pyetje në lidhje me pretendimet për abuzime të të drejtave të njeriut në Letoni.
“Për Kubën, jam paksa i befasuar, nuk prisja të flisja për Kubën këtu në Moskë”, tha ai përpara se t’i përgjigjej pyetjes. “Ju e dini që Bashkimi Evropian hedh poshtë embargon e SHBA ndaj Kubës dhe ne vazhdojmë ta shprehim këtë edhe përkundrejt administratës së re të SHBA”, tha ai. “Ne presim që administrata e SHBA të rishikojë pozicionin e saj në lidhje me Kubën.”
Lavrov u kundërpërgjigj duke theksuar mosmarrëveshjen midis Brukselit dhe Uashingtonit, por edhe duke sulmuar ashpër politikën e sanksioneve dhe për të akuzuar BE për hipokrizi në ndjekjen e multilateralizmit si një mbulesë për jashtëzakonshmërinë perëndimore. “Sa i përket pyetjes për mua – si e vlerësojmë politikën e BE ndaj Kubës,” tha Lavrov. “Unë nuk shoh ndonjë surprizë, Josep, sepse kur vizitoj vende të ndryshme, ata shpesh më pyesin për Ukrainën dhe tani ata ju pyesin për Kubën, sepse keni marrëdhënie mjaft të rëndësishme dhe intensive me Kubën dhe mendoj se është një shembull mjaft pozitiv që këtu ne duhet të përdorim mendjen e shëndoshë, që të shmangim presionin e paligjshëm, të njëanshëm [dhe] të përdorim embargo, bllokada “.
Ishte e qartë, diplomacia ruse sapo kishte filluar ti kthente “reston me të njëjten monedhë” Perëndimit.
“Ne jemi duke u mësuar me faktin se Bashkimi Evropian po përpiqet të vendosë kufizime të njëanshme, kufizime të paligjshme dhe ne dalim nga supozimi në këtë fazë se Bashkimi Evropian është një partner jo i besueshëm”, tha Lavrov. “Shpresoj që rishikimi strategjik që do të zhvillohet së shpejti do të përqendrohet në interesat kryesore të Bashkimit Evropian dhe se këto bisedime do të ndihmojnë për t’i bërë kontaktet tona më konstruktive.”
Nga ana tjetër Borrell tha se ai kishte përcjellë pakënaqësinë e BE-së për burgimin e Navalny. “Unë i kam përcjellë Ministrit Lavrov shqetësimin tonë të thellë dhe përsërita apelin tonë për lirimin e tij dhe fillimin e një hetimi të paanshëm të helmimit të tij,” tha ai.
Por ndërsa të dy diplomatët po takoheshin ballë për ballë, Moska kishte njoftuar se diplomatët nga Suedia, Polonia dhe Gjermania ishin dëbuar për pjesëmarrje në “protesta të paligjshme” për të mbështetur politikanin e burgosur të opozitës Alexei Navalny në 23 Janar.
Ky do të ishte dhe akti që do shënonte dsëhtimin e kësaj vizite nga ana e Borrell në përpjekje për të normalizuar marrëdhëniet ndërmjet dy vendeve.
Por mankthi i kësaj vizite po e ndjek Josep Borrell edhe pas kthimit të tij në BE.Ai po përballet me kritika për qëndrimin në këmbë në heshtje dhe gjysmë të buzëqeshur ndërsa Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov e quajti BE një “partner jo të besueshëm” gjatë një konference të përbashkët shtypi në kryeqytetin rus të Premten.
Kjo vizitë në Moskë është cilësuar si poshtërim për shefin e diplomacisë së BE-së, madje Riho Terras, një eurodeputet estonez nga Partia Popullore Evropiane, dhe 80 eurodeputetë të tjerë kanë vënë nënshkrimet e tyre në një letër ku bëjnë thirrje që Josep Borrell i BE të largohet. Terras hartoi një letër mjaft kritike drejtuar Ursula von der Leyen, Presidentes se Komisionit Evropian, duke i kërkuar asaj të “merrte masa nëse Z. Borrell nuk jep dorëheqjen me pëlqimin e tij”. Teksti argumenton se Borrell “vazhdimisht dështoi të mbrojë interesin e Bashkimit Evropian” dhe bëri deklarata të rreme në lidhje me sanksionet e BE.
Replikat ndermjet Borrel dhe Lavrov kane vijuar edhe ne rrjetet sociale.
Në një përpjekje për të mbrojtur performancën e tij, Borrell publikoi të Dielën një deklaratë ku ai foli për një “vizitë shumë të komplikuar në Moskë” dhe një “konferencë shtypi të organizuar në mënyrë agresive”. “Autoritetet ruse nuk donin ta shfrytëzonin këtë mundësi për të pasur një dialog më konstruktiv me BE. Kjo është për të ardhur keq dhe ne do të duhet të nxjerrim pasojat,” tha Borrell.
“Takimi im me Ministrin Lavrov dhe mesazhet e dërguara nga autoritetet ruse gjatë kësaj vizite konfirmuan se Evropa dhe Rusia po largohen. Duket se Rusia po shkëputet progresivisht nga Evropa dhe po shikon vlerat demokratike si një kërcënim ekzistencial,” shkroi diplomati.
Unë shkova në Moskë këtë javë për të provuar, përmes diplomacisë parimore, nëse qeveria ruse ishte e interesuar të adresonte ndryshimet dhe të ndryshonte trendin negativ në marrëdhëniet tona. Reagimi që mora pikë dukshëm në një drejtim tjetër. Pra, si BE do të duhet të reflektojmë mbi implikimet më të gjera dhe të përshkruajmë një rrugë përpara. Jemi në udhëkryq. Po përcaktohen parametrat kryesorë të peizazhit gjeopolitik të shekullit 21.
Ndërsa nga ana tjetër Lavrov vijon me qëndrimin e tij.”Kam vërejtur që pas vizitës së tij në Moskë më 4-6 shkurt, Përfaqësuesi i Lartë i BE publikoi një numër komentesh në blogun e tij. Në njërën prej tyre, ai e bën çështjen sikur ‘Rusia po largohet me shpejtësi nga Evropa.’ Gjatë negociatave me [Josep] Borrell në Moskë, unë sapo fola për rëndësinë e ndërtimit të marrëdhënieve Rusi-BE mbi një bazë sistematike, “tha Lavrov në komentin e tij.
Perëndimi po përpiqet ta bëjë Navalny pikën më të rëndësishme të diskutimit në dialogun e saj me Rusinë, duke i dhënë Moskës një kërkesë ultimatum për të hapur një çështje penale mbi helmimin e pohuar, ndërsa në të vërtetë fsheh “provat” kryesore, tha Ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov
Duket qartë se qëndrimet e Rusisë, dëbimet e diplomateve në mënyrë kaq demonstrative janë mesazhe te qarta jo vetem për Borrell si shef i Politikës së Jashtme të BE-së por edhe për vete SHBA-në. Rusia po kundërpërgjigjet, tashmë jo më vetem në mënyrë diplomatike.
© Argumentum
