Në verilindje të qytetit të lashtë të Ulpianë, pranë Prishtinës arkeologët kanë zbuluar një mbishkrim të një rëndësie të veçantë.

“Këtë vit kemi arritë me e gjetë edhe një mbishkrim që është dedikim i perandorit Justinian. Mbishkrimi na flet për atë që ishte perandori Justinian me bashkëshorten e tij Teodorën të cilët kishin marrë vendimin për ta ndërtuar qytetin, duke se ishin ata që janë kujdesur edhe për lokacionin dhe kanë marrë përsipër financimin e ndërtimit të qytetit, që në këtë mbishkrim quhej qytet dardan”, tha arkeologu Arben Hajdari.

“E para përmendja e Dardanisë apo qytetit Dardan, tregon se ata nuk ishin romanizuar siç pretendohej e siç është shkruar. Dmth ata jo vetëm që nuk ishin romanizuar por kishin dalë në mesjetë si entitet i konsoliduar. Na tregon se perandori Justinian, që është me origjinë ilire, respektin e tij për vendin. Është i vetmi mbishkrim i zbuluar deri më sot që tregon se ishte perandori ai që ka marrë vendim për ndërtimin e qytetit”, shtoi ai.

Nga kërkimet dy vjeçare në këtë hapësirë nga arkeologët e Kosovës dhe Francës, zbulimi i mbishkrimit është i një rëndësie unike, për faktin që i provon shumë shkrime të antikitetit të vonë.

 “Për herë të parë kemi një dedikim, në gjuhën latine nga Perandori Justinian dhe gruaja e tij Teodora, jo vetëm për kishat, por edhe për qytetin. Dardania nuk është surprizë pasi ka shumë prova se ndodhemi në Dardani. Aqë ishte ishte befasi për ne është dedikimi që dëshmon edhe shkrimet e shërbëtorit të tij që tregon se kur Ulpiana u dëmtua nga tërmeti dhe vërshimet, u rindërtua nga perandori dhe e emëroi Justiniana Sekunda”, tha arkeologu Christophe Goddard.

Përpos mbishkrimit, ajo çka është gjetur këtu janë edhe rrënoja e një bazilike të viteve 500. Çka e rritë vlerën e saj arkeologjike, është e vetmja që ka mbetur e kompletuar nga perandori Justinian.

“Kjo e bën të mrekullueshme, sepse e dimë që kjo ndërtesë ka rëndësi për perandorin, ai ka vendosur për pamjen, psh ato që shohim në dysheme, janë diçka që perandori vendosi t’i të ishin aty. Duhet të dini se të gjitha ndërtesat e Justiniani, nuk e kanë dyshemenë, për shkak se janë rikonstruktuar, por këtu e kemi”, shtoi Goddard.

Gërmimet do të vazhdojnë edhe më tutje, pasi janë 17 hektarë ku mendohet se shtrihet qyteti.

Për zbulimin në këtë park arkelogjik ka shkruar edhe Presidentja Osmani pasi ka bërë një vizitë atje.

“Ulpiana është një udhëtim nëpër kohë që zbulon thesaret e fshehura të së kaluarës sonë. Çdo gërmim  zbulon fragmente të qytetërimit tonë të lashtë.

Nga Mbretëria e Dardanisë e deri te Perandori Justinian janë shekuj të trashëgimisë sonë të prekshme, e cila ndërlidhë të tashmen tonë me të kaluarën e largët.

Zbulimet e fundit në Ulpianë (Justiniana Secunda), paraqesin evidenca të rëndësishme për historinë e Dardanisë dhe dardanëve gjatë Antikitetit të vonë-Mesjetës së hershme” ka shkruar osmani.

Duke shkruar për gërmimet në bazilikën e shekullit të gjashtë, e cila u zbulua vjet në Ulpianë, profesori i Filozfisë Blerim Latifi shkruan se gërmimet kanë nxjerrë në dritë një zbulim tjetër fantastik:  një mozaik që përmban një dedikim për kishën nga perandori bizantin Justiniani i Parë dhe gruaja e tij Teodora.

“Në mbishkrimin e dedikimit përmendet edhe Dardania. Kjo tregon peshën e madhe që ky vend kishte për sundimtarin më të madh të Bizantit, i cili edhe vetë ishte me origjinë nga Dardania” shkruan Latifi.

“Dhe një gjë tjetër: edhe sa dëshmi të tjera duhet të dalin në dritë, në mënyrë që stërhollimet skolastiko- etimologjike për emrin e Prishtinës, që e lidhin origjinën e këtij emri me gjëra krejtësisht periferike, me folje e ndajfolje, me parashtesa e prapashtesa fjalësh, me emra përrockash e me dreqin e t’birin, të marrin fund dhe të pranohet se Prishtina e ka marrë emrin nga Justiniani i Parë, Primus Justinianus. Me njeriun që ndërtoi Hagia Sofinë, dhjetëra e dhjetëra kisha të tjera, nga Mali Sinai në Lindje e deri në Ravena në Perëndim, që kodifikoi të drejtën romake dhe ngriti qindra fortifikime kundër dyndjes së sllavëve në Ballkan. Me njeriun që nga një bari dhensh në fushat e Dardanisë, u bë figura e fundit madhështore e qytetërimit romak” shkruan Latifi.

Ambasadori amerikan në Kosovë, Jeff Hovenier, gjatë fundjavës ka vizituar Parkun Arkeologjik të Ulpianës të cilin e ka quajtuar të klasit botëror.

Ai lavdëroi punën e një ekipi që po punon për të dokumentuar trashëgiminë kulturore të Kosovës.

“Kisha privilegjin të vizitoja Parkun Arkeologjik të Ulpianës sot, ku një ekip mahnitës po rrit njohuritë dhe po dokumenton trashëgiminë kulturore të Kosovës në këtë lokacion të klasit botëror”, ka shkruar Hovenier.

Hovenier publikoi edhe disa pamje nga atje ku shihet i përfshirë në punët që po kryhen aty.