Editorial

Lojërat politike Ballkan-BE janë demaskuar si asnjëherë tjetër përgjatë 48 orëve, pas disa deklaratave politike nga Tirana në Beograd e nga Bullgaria në Bruksel.

Një “lojë shahu” politiko-diplomatik, ku “shah-matin” e bëri vetë ish-Kryeministri bullgar Bojko Borisov.

Ndërsa jemi në fund të presidencës franceze të BE-së pas 6-muajsh të kryesimit të saj nga Franca, duket se asgjë e re në horizont nuk shfaqet për Ballkanin Perëndimor.

Në fakt kjo ishte e pritshme duke marrë në konsideratë vizionin e Macron për Europën, ku zgjerimi i saj nuk përfshihet.

Mjafton të kthehemi në fillim të marrjes së Presidencës 6 mujore të BE,  ku Presidenca Franceze shpalosi tre ambicie:

Një Evropë më sovrane: duke forcuar zonën Shengen, duke mbrojtur kufijtë evropianë, duke kontrolluar migracionin dhe duke përmirësuar politikën e azilit, në përputhje me vlerat e Evropës.

Një model i ri evropian për rritje: për ta bërë Evropën një tokë të prodhimit, krijimit të vendeve të punës, inovacionit dhe përsosmërisë teknologjike.

Një Evropë humane: që dëgjon shqetësimet e shprehura nga qytetarët e saj përmes Konferencës për Ardhmërinë e Evropës;

Megjithatë shumë pak u fol dhe u bë konkretisht për këto priorite pasi Macron kishte në fokus fushatën presidenciale ku fitoi një mandat të dyte si President i Francës. Gjithashtu  sulmi rus në Ukrainë i shfokusoi prioritetet e Macron.

Gjithsesi Macron nuk hoqi dorë nga vizioni i tij për Europën, tashmë të transformuar në atë që e quan “Komunitet Politik Evropian”

E pra 6 muaj pas presidencës franceze, jemi ende në fazen e ideve. Presidenti francez Macron në samit do iu prezantojë homologëve idenë e krijimit brenda vitit të një komuniteti politik evropian plus shtetet ballkanike, Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia”.

Përtej kësaj, “Këshilli Evropian ka vendosur t’i japë statusin e vendit kandidat Ukrainës dhe Republikës së Moldavisë,” në samitin e BE të enjten (23 qershor).

Ndërsa Ballkani Perëndimor është vendnumëro. Peng i vetos bullgare.

Kjo bëri që Kryeministri i Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe presidenti Serb, si kurrë me parë në kuadër të “Ballkanit të Hapur “ të konsultoheshin për një vendim politik. Pjesëmarrjen ose jo në samitin e datës 23 qershor 2022.

‘Ne diskutuam gjatë sot me liderët e Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut për Samitin e ardhshëm të BE-së. Duket se një tjetër “Jo, më fal!” do të jetë ajo që do të dëgjojmë në fund! I gjithë Unioni i rrëmbyer nga Bullgaria nuk është një spektakël i mirë për t’u parë! Çfarë duhet bërë atje?!’- tha Rama.

Megjithëse është thënë vazhdimisht se Ballkani i Hapur, i krijuar nga liderët e Shqipërisë, Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut, është një nismë ekonomike që synon krijimin e një lëvizjeje të lirë të njerëzve, mallrave, kapitalit dhe shërbimeve, ky vendim politik zgjoi jo pak kritika.

Madje ky vendim surprizoi Francën e cila ka shpalosur një propozim për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve Bullgari-Maqedoni e Veriut.

Një propozim ku ka trazuar politikën bullgare por dhe atë maqedonase.

Përmes një postimi në Facebook, Kovaçevski ka bërë të ditur se qeveria maqedonase ende nuk ka pranuar propozimin e Francës por në mënyrë që ai të jetë i pranueshëm ai kë thënë se “duhet respektuar dhe njohur gjuhën maqedonase, në kornizën negociuese dhe mbrojtje e qartë e identitetit maqedonas.

“Çështjet historike nuk mund të jenë kriter në kuadrin e negociatave. Negociatat mes Maqedonisë së Veriut dhe BE-së duhet të fillojnë para fillimit të procedurës për ndryshime kushtetuese për përfshirjen e bullgarëve, kroatëve dhe malazezëve në preambulën e Kushtetutës. Çdo zgjidhje do të duhet të konsultohet me institucionet e Republikës së Maqedonisë së Veriut”, ka thënë Kovaçevski.

Por ndërsa duket një bojkot ballkanas kundrejt bllokut europian, “shpëtimi” erdhi po nga Bullgaria.

Ish-kryeministri bullgar, njëkohësisht dhe kreu i opozitës, Boyko Borisov i ka kërkuar kryeministrit Petkov që të sjellë propozimin për t’i hapur rrugën hapjes së negociatave për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Ai është shprehur se 59 deputetët e tij do të votojnë pro.

I kam kërkuar deputetëve të GERB-it, nëse më besojnë, ta mbështesin propozimin, nëse Petkovi trembet, do të jenë 59 deputetë për t’i dhënë dritën jeshile Maqedonisë dhe Shqipërisë. Siç premtova, të shtunën lexuam tekstet për kornizën negociuese për Maqedoninë e Veriut. Unë besoj në Macron dhe KE, deri më tani gjithçka e mirë që ka ndodhur është falë BE-së”, shtoi Borisov.

I menjëhershëm ka qenë reagimi i Komisionerit për Zgjerimin në BE, Oliver Varhelyi.

 “Falënderojmë liderin e opozitës Borisov për marrjen e një vendimi historik për Evropën dhe për pranimin e negociatave me Maqedoninë e Veriut bazuar në propozimin francez që lejon vazhdimin me hapjen e negociatave të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut. Ne presim që qeveria t’i bëjë propozimet e nevojshme Parlamentit sot në mënyrë që Evropa të mund të ecë përpara”, ka shkruar Varhelyi.

Kjo deklaratë zgjidhi dilemën 24 orëshe nëse liderët e Ballkanit Perëndimor do të shkonin në samit apo jo.

Në një postim në Twitter, Rama shkroi se, “sapo dëgjova që diçka po lëviz sot në Bullgari. Shumë herët për të qenë optimist dhe shumë pak për të ndryshuar pjesën e fjalimit të nesërm ku Bullgaria kritikohet si një vend që ka rrëmbyer dy vende të NATO-s, ndërkohë që ka një luftë të nxehtë në kufirin e Evropës!”.

“Ne do të marrim pjesë në mbledhjen e Këshillit të BE-së. Nuk do të ketë shumë për të dëgjuar për ne, por ne do të kërkojmë të dëgjohemi për idenë e një Komuniteti të Ri Politik Evropian që ne mbështesim, për Ballkanin e Hapur që çon përpara frymën e Evropës dhe për rrëmbimin tonë nga Bullgaria që shkatërron atë”, u shpreh Rama.

Po ashtu  Zyra e Presidentit të Serbisë njoftoi të mërkurën se liderët e nismës “Open Balkan” do të marrin pjesë në takimin me liderët e BE-së në Bruksel më 23 qershor. Një vendim i tillë është marrë pas “konsultimeve të detajuara dhe gjithëpërfshirëse” dhe përfaqëson “kontributin konstruktiv” të Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë në procesin e integrimit evropian.

U zgjuan shpresat për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, dhe për pak Borisovin do ta shpallnin “hero”.

Në fakt më parë Von Der Leyen  foli për heqje të vetos  në vendime te tilla, çka do të ndihmonte Maqedoninë e Veriut cila pret hapjen e negociatave që nga viti 2005 e bllokuar në fillim nga Greqia dhe tani nga Bullgaria.

“Në çështjet e politikës së jashtme, jam thellësisht e bindur se nuk është e qëndrueshme kërkesa për unanimitet. Zhvillimet aktuale në Ukrainë dhe rreth saj kërkojnë që përgjigja e BE të jetë e shpejtë, gjë që shpesh nuk ndodh pikërisht për shkak të kundërshtimeve të ngritura nga vetëm një shtet anëtar. Jam vërtet e bindur se na duhet një shumicë e kualifikuar. Në mbledhjen e Këshillit Evropian këtë fundjavë  krerët e shteteve dhe qeverive të BE-së pritet të diskutojnë për statusin kandidat për Ukrainën dhe Moldavinë por edhe për marrëdhëniet me vendet e Ballkanit Perëndimor.

Por Borisov tashmë “veteran” në politikë mori atributet e njeriut që bën kompromis.

Dhe në fakt ai di të bëjë kompromise.

Pasi vetëm pak orë më vonë pas deklaratës se tij, partia e tij do të rrëzonte qeverine  e re bullgare e cila zgjati me pak se vetë presidenca franceze e BE-së.

Vetëm gjashtë muaj pas marrjes së detyrës, qeveria e koalicionit bullgar e kryesuar nga Kirill Petkov për herë të parë në historinë demokratike bullgare rrëzohet me një mocion mosbesimi, duke shkaktuar paqëndrueshmëri të re politike .

Parlamenti i Bullgarisë votoi të mërkurën, 123 pro dhe 116 kundër dhe asnjë abstenim, për të miratuar një mocion mosbesimi kundër Qeverisë së Kiril Petkov, i cili u fut më 16 qershor nga grupi parlamentar më i madh i opozitës GERB-UDF lidhur me dështimin e supozuar të Kabinetit në fushën e financat publike dhe politikat e saj ekonomike.

Votat pro mocionit erdhën nga GERB-UDF (59), Lëvizja për të Drejta dhe Liri (33), Partia nacionaliste Vazrazhdane (12) dhe Ka një popull të tillë (TISP) (19), të cilat deri në një javë më parë ishte pjesë e koalicionit qeveritar. Kundër ishin deputetët e Vazhdo ndryshimin, BSP për Bullgarinë dhe Bullgarisë Demokratike.

Duke iu drejtuar legjislaturës pas votimit, kryeministri Petkov tha: “Ishte një nder për mua të drejtoja një qeveri që u rrëzua nga [udhëheqësi i GERB] z. [Boyko] Borisov, [udhëheqësi i TISP] z. për Bullgarinë] Znj. [Eleonora] Mitrofanova Ky votim është vetëm një hap i vogël në një rrugëtim shumë të gjatë, premtoj se do të vazhdojmë ta rifitojmë shtetin tonë dhe një ditë do të kemi një shtet evropian të suksesshëm, pa punë në prapaskenë dhe mafia. Faleminderit!”

Tashmë qeveria do të japë dorëheqjen. Presidenti duhet të fillojë konsultimet me partitë në Asamblenë Kombëtare. Më pas vijon prezantimi i mandatit të parë hetimor përpara forcës më të madhe politike – “Vazhdojmë ndryshimin”. Ata kanë 7 ditë kohë për të mbledhur shumicën.

Nëse mandati kthehet, edhe partia e dytë që do të marrë mandat – në këtë rast GERB, do të ketë 7 ditë. Nëse e kthejnë mandatin, presidenti Radev do të ketë 7 ditë kohë për të zgjedhur palën e tretë për të tentuar formimin e kabinetit.

Nëse dështojnë, mandati do t’i shkojë grupit të dytë më të madh (GERB-UDF). Për përpjekjen e tretë të tillë, kreu i shtetit ka diskrecionin për të zgjedhur një grup tjetër. Nëse edhe ky mandat mbetet i paplotësuar, Presidenti duhet të emërojë një kabinet kujdestar, të shpërndajë Parlamentin dhe të caktojë zgjedhjet e parakohshme parlamentare brenda dy muajsh.

Nisur nga procedurat, votimi pritet të mbahet në shtator ose tetor.

Pra në 48 orë të gjitha këto deklarata dhe veprime politike, bënë që Bojko Borisov të dalë i fituari i vetëm. Me synimin që të rikthehet sërish në pushtet ai mbështeti propozimin francez paraditen e 22 qershorit, një propozim ende i paqartë, por që gjithsesi duhet miratuar nga paralamenti bullgar, ndërkohë po partia e Borisov e rrëzon qeverinë e Petkov po në të njëjtën ditë duke zvarritur edhe njëherë procesin e integrimit të Shqipërisë dhe Maqedonisë se Veriut drejt BE-së.

Sigurisht edhe Macron përfiton nga gjithë kjo mjegullajë ballkanike, por fundja ai  ka një “Vizion” për Europën dhe për këtë është treguar gjithmonë koherent pavarësisht se liderit tanë bëjnë sikur nuk kuptojnë.

Ndaj asgjë e re në samitin e BE-së…të presim Borisov kur të zgjidhet sërish kryeministër.

/Argumentum.al