(tregim i jetuar)

Sotir Athanasi,

Dyqani ynë në rrugën Alipedhu,4 në Pire edhe atë të diel u hap. E nënvizoj nga që në mbasdreke ne kishim vendosur të festonin përvjetorin e dytë të çeljes së këtij aktiviteti tregtaro-artistik që, gjithsesi, mbas pune merrte ndoshta, më tepër kuptim. Pra, nguteshim të shkonim në shtëpi. Sidoqoftë, kënaqësinë e klientit të fundit dhe jo vetëm do ta përjetonim të gjithë, si të qe kurorëzimi i asaj që do të festonim. 

Arsyeja ishte fare e thjeshtë. Një i ri nga Tirana, në kohën që unë mbylla edhe drynat pas uljes së qepenëve të rëndë, 

ndali vrapin i dëshpëruar:

– O robò! Gja demek e kyçët për sot, a si? 

Unë ktheva kryet. Ai vazhdoi: 

– Për punë dekikash do të më lini dur’ thatë mu’, a si?

– Pse, çfarë deshët të merrnit ju, o çun Tiròne? – e pyeta unë në dialektin e tij.

– Një disk.

– Vetëm një disk s’t’i likërka durët thatë ty, o çun?

– Po, o burr’ që vjen në moshën e babës tem, – tha ai dhe i rrëzëllyen sytë kur e kuptoi gatishmërinë time për ta ndihmuar. Portreti i tij, që aty më parë kishte pamjen e njeriut me plaçkë në shkop nga plagoma që i dha qepeni i mbyllur, u përshenjua si një fryt i pjekur. Dhe kish të drejtë: Ai e kapi shenjën që unë i bëra djalit të mos nxitohej, tek priste në timon me makinën ndezur buzë trotuarit. S’ishte rasti i parë ky që do të na detyronte ta rihapnim lokalin. Por, për ne, ajo e diel qe e veçantë dhe askujt nuk do t’i pëlqente të vonoheshim

– Dhe cili qenka ky disk që t’i mbushkërka durët, – i thashë unë jo pa qëllim, me një ton paksa të ndryshëm për ta vënë në lëvizje të mëtejshme sqimën, a për të xjerrë nga fshehtathellat merakun e tij që me siguri kishte të bënte me ndonjë romancë dashurie. Por  isha tërësisht i gabuar.

– Disku i Merit’s të Halilit! – tha ai.

– Që quhet?

– Më ka marrë malli për nanën time. 

Vështrimet tona u përplasën. Sytë e tiranasit u vesuan. Të mitë, gjithashtu.

Se këtu bëhej fjalë për NËNËN, dhe kur ajo të mungon, sytë vetiu njomen.

– Kam pesë vjet pà e pà, o burr’, qe ke moshën e babës tem. Po më lun fiqiri vendit.

Pas këtij pohimi tejet të sinqertë qëndronte djaloshi që ishte pjekur ndofta para kohe dhe që unë atë çast mendova: 

– Ja burri që dallon nga çunaku. Emigracioni, jo vetëm i ka hedhur shtatin, po edhe e paska rritur mendërisht. Dhe, ndonëse statusi im kërkonte të tregoja përmbajtje, nuk munda. Lotët më mbushën sytë. Veçse  unë e kisha mundësinë, jo vetëm t’i fshihja ata pas syzeve të errëta, por edhe të bëja lëvizje të tilla që tjetri të mos m’i shihte. Prandaj u ula menjëherë, kinse po hapja drynat dhe, në të vërtetë, instinktivisht ashtu bëra. Në çastin e ngritjes së grilës, im bir, që gjithashtu e kishte ndjekur bisedën, doli menjëherë nga SUZUKU. E vështrova tinëz se e dija, lotët e tij qëndronin të gatshëm në cepat e syve e të zbrisnin faqeve. Kësisoj ai, së bashku me djaloshin tiranas, nuk më lanë mua ta çoj atë masë të valëzuar llamarine që mund të kishte një shekull që ulej e ngrihej dhe, siç vetëkuptohet, fluturoi lart. Veçse po kaq shpejt im bir u hodh në banak për të kërcyer përjashta tij me diskun tanimë në dorë tejet i kënaqur.

– Ky disk vërtet t’i mbush duart, baba, – më tha ai. – Sot s’mbahet mend sa copë kemi shitur, se dje erdhën nga Tirana, – dhe si ia la në pëllëmbë tjetrit, të cilën e kishte sa një panxhë, shtoi: 

– E ke dhoro prej meje, 

por që blerësi të mos diskutonte, gjeti edhe shkakun: – Mos ma kundërshto, se sot ò dita e parë e vitit të dytë qi ina bò me dyqan. Kjo është dhurata e fundit.

– Gja demek, qenka dita e të falmeve, a si? 

Ne të gjithë qeshëm, madje edhe me tepri. Tiranasi vazhdoi:

– Fisniku po përherë ama, thotë mòma jem, o burrë në moshën e babës tem, e gjen përherë vjegën. Mirë pra, ja po  marr e na i boni hallall se…

– Se? – e pyeti im bir.

– Sot, – tha tiranasi, – o gjithashtu edhe dita e parë e vitit të

dytë që shokut tim i ka… (dhe ai e ndali frymën përpara se të shqiptonte çfarë i kishte ndodhur). Si njeri i integruar në botën greke, nuk pohoi që tjetrit i ka vdekur NËNÀ, siç mund ta thoshte po të ishte në Shqipëri, por përdori eufemizmin, atë që në greqisht thuhet rëndom dhe tingëllon më e pranueshme): 

• Ka marrë rrugën në udhëtimin e 

për te ZOTI nòna e tij.

– Të rrojë vetë e t’i rrojnë të gjithë të dashurit. Edhe ty gjithashtu, o djalosh! – thashë unë më tepër për t’ia 

përkëdhelur sedrën se qëndrimi dhe gjuha e tij, ndonëse në dialekt, ishte tejet e kuruar deri në ngashnjim dhe të grishtte ta dëgjoje.

– Dhe?

– Dhe e kina da mendjen të qajmë së bashku për mòmat tona me diskun e Merit’s, se na dogji malli. Ina pa KARTA e sun të bòjmë gjò: as tërpo e as tërmà. Ina në hava.

Unë mbeta pa fjalë, por duhej dhënë kurajë, ndaj thashë: 

– Durim, o çun, e mos e lëshoni veten. Që do të qani sot, ju bën mirë. Nesër do të gdhiheni më të hovshëm. Por ende s’e kisha mbaruar fjalën, kur nga magnetofoni i makinës së tim biri, ngritur në kupë të qiellit, buçiti 

zëri i Merita Halilit me këngën aq rrëqethëse.

Më ka marrë malli 

për nënen time…

Ju, o shokët e mi.

Më ka rritur me thërrime,

Si t’ia bòj s’e di . . . 

Jo vetëm tiranasi, por plot shqiptarë të tjerë ndaluan pranë makinës sonë si të mbërthyer nga tingujt, derisa 

mbaroi KËNGA PËR NËNËN dhe sheshi, pa e kuptur qe kthyer në një vend tejet solemn, si po luante 

HIMNIN NJË CEREMONI QIELLORE.

Ne u nisëm për në shtëpi dhe na dukej sikur po rrugëtonim për në GALAKTIKË…

Në kronikat e mbrëmjes në TVSH (satelitor) u dha një lajm tejet tronditës: 

Një nënë operonte njërën veshkë për t’ia dhënë të birit. Se e vetmja veshkë e tij qe thërrmuar e duhej kryer transplanti i saj.

Ajo darkë, jo vetëm nuk u festua, por çdo gjë që futëm në gojë, se ishim tejet të lodhur, kishte shijen e kripës.

Athinë, Dhjetor, 2010.