ENG
Intervistë me z. Zoran Gjukanoviç, Këshilltar i Pavarur në Administratën për Bashkëpunim me Diasporën e Malit të Zi, për Shqipërinë, ekskluzivisht për Argumentum.al
“Pozita e pakicës kombëtare malazeze në Shqipëri, duhet të përmirësohet vazhdimisht, për të cilën ka kushte reale, duke pasur parasysh marrëdhëniet e shkëlqyera reciproke mes dy vendeve tona dhe faktin se jemi vende fqinje. Është e rëndësishme që minoriteti malazez në Shqipëri dhe ai shqiptar në Mal të Zi të jenë ura komunikimi dhe jo ndarje të dy vendeve tona”, keshtu shprehet për Argumentum.al z. Zoran Gjukanoviç, Këshilltar i Pavarur në Administratën për Bashkëpunim me Diasporën e Malit të Zi, për Shqipërinë.
Megjithate vlen te theksohet se Pozita e diasporës malazeze në Shqipëri është përmirësuar vitet e fundit për shkak se pakica kombëtare malazeze njihet në Kushtetutën e Shqipërisë.
Po ashtu është jashtëzakonisht domethënëse që në Komitetin për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë që nga ky vit është emëruar një përfaqësues i pakicës kombëtare malazeze.
“Ai pritet të përfaqësojë pakicën kombëtare malazeze në Qeverinë e Shqipërisë, të përfaqësojë interesat e saj dhe të përmirësojë jo vetëm bashkëpunimin e minoritetit malazez në Shqipëri me vendin e tij Malin e Zi, por edhe marrëdhëniet dypalëshe të dy vendeve fqinje, mike, Shqipërisë dhe Shqipërisë dhe Mali i Zi”, thote Gjukanoviç .
I pyetur per zhvillimin e marredhenieve mes dy vendeve tona, Zoti Gjukanovic thote se këto marrëdhënie duhet të ndërtohen edhe mbi bazën e shembujve pozitivë nga historitë e ngjashme të dy vendeve tona.
“Pozicioni i ngjashëm gjeopolitik i Malit të Zi dhe Shqipërisë, si dhe rritja e shkëmbimit ekonomik e tregtar dhe interesat e përbashkëta turistike, na detyrojnë të forcojmë marrëdhëniet fqinjësore, për të mirën e popullit të Malit të Zi dhe Shqipërisë”, thekson Ai
Intervista e Plotë
-Zoti. Gjukanoviç fillimisht ju falënderoj për këtë intervistë ekskluzive me median online Argumentum.al. Ju lutem, a mund të na tregoni cilat janë aktivitetet kryesore të institucionit tuaj?
Z. Zoran Gjukanoviç : Administrata për Bashkëpunim me Diasporën – Mërgimtarët është autoritet i pavarur i Qeverisë së Malit të Zi, veprimtaria kryesore e së cilës është bashkëpunimi me diasporën – mërgimtarë të cilët në një moment të caktuar janë shpërngulur nga territori i Malit të Zi të sotëm.
Në fushën e bashkëpunimit, ne veçojmë detyrimet e mëposhtme ligjore:
– Ruajtja e identitetit kombëtar dhe përkatësisë ndaj Malit të Zi;
– Ruajtja e identitetit kulturor;
– Forcimi i bashkëpunimit arsimor, shkencor, kulturor dhe sportiv;
– Informacion dhe lidhje;
– Mbrojtja e të drejtave dhe pozitës së diasporës – emigrantëve, i
– Përmirësimi i partneritetit ekonomik.
– Cila është cilësia e bashkëpunimit të institucionit tuaj me diasporën tuaj në Republikën e Shqipërisë?
Bashkëpunimi ynë me diasporën tonë në Republikën e Shqipërisë ka qenë në rritje vitet e fundit. Për këtë kontribuoi shumë krijimi i Komunitetit të Malazezëve të Shqipërisë në Elbasan pesë vite më parë, i cili kryen çdo vit aktivitete shumë domethënëse për Malin e Zi. Është shënimi i datave të rëndësishme nga historia e Malit të Zi (Dita Kombëtare – 13 korrik, Dita e Pavarësisë – 21 Maj, përvjetori i martirizimit të vullnetarëve malazezë të luftës në Gjirin e Medovës – 6 janar, ditët e Shën Doklean Vladimirit – Qershor. 3 dhe 4), gjithashtu shumë tryeza të rrumbullakëta, ngjarje kulturore dhe të ngjashme. Së bashku me shoqatat e mërgimtarëve nga Shkodra (Alba Mali i Zi dhe Doclea) që u krijuan më herët, kjo shoqatë ofron një bazë të mirë për bashkëpunim solid me Malin e Zi vendas.
–Ku është e perqendruar diaspora më e madhe malazeze ne Shqiperi dhe a jeni të kënaqur me pozitën (statusin) e saj?
Diaspora më e madhe malazeze është në rajonin e Shkodrës, ku janë vendosur emigrantë ortodoksë nga Mali i Zi që nga fundi i shekullit të 17-të (fshati Vrakë afër Shkodrës), gjithashtu popullsia myslimane ishte në Shkodër dhe rrethinat e saj që nga Kongresi i Berlinit në 1878. deri në vitet 20 të shekullit të 20-të. Vlerësohet se numri i përgjithshëm i emigrantëve në Shqipëri me origjinë nga Mali i Zi është rreth 17,000.
Pozita e diasporës malazeze në Shqipëri është përmirësuar vitet e fundit për shkak se pakica kombëtare malazeze njihet në Kushtetutën e Shqipërisë. Gjithashtu, informacioni në gjuhën malazeze u prezantua përmes mediave elektronike shtetërore. Shoqatat e emigrantëve malazezë organizojnë shpesh kurse për mësimin e gjuhës malazeze. Megjithatë, më duhet të theksoj se cilësia e veprimtarisë së shoqatave tona të emigrantëve në Shkodër duhet të përmirësohet, në radhë të parë duke ripërtërirë anëtarësinë, si dhe njerëzit që drejtojnë shoqatat, gjë që do të modernizonte dhe do të bënte më efikase bashkëpunimin me vendlindjen e Malit të Zi. .
Sa i përket pakicës malazeze, është jashtëzakonisht domethënëse që në Komitetin për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë që nga ky vit është emëruar një përfaqësues i pakicës kombëtare malazeze.
-Çfarë prisni nga përfaqësuesi i ri i minoritetit malazez në Komitetin Shtetëror për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë?
Për herë të parë këtë vit në Komitetin për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë është emëruar një përfaqësues i minoritetit malazez. Ai pritet të përfaqësojë pakicën kombëtare malazeze në Qeverinë e Shqipërisë, të përfaqësojë interesat e saj dhe të përmirësojë jo vetëm bashkëpunimin e minoritetit malazez në Shqipëri me vendin e tij Malin e Zi, por edhe marrëdhëniet dypalëshe të dy vendeve fqinje, mike, Shqipërisë dhe Shqipërisë dhe Mali i Zi. Detyra e tij është të koordinojë aktivitetet që ruajnë traditën, kulturën, gjuhën dhe zakonet e pakicës kombëtare malazeze në Shqipëri, si dhe të ketë komunikim të përhershëm me institucionet shtetërore të Malit të Zi, të cilat merren me pakicën malazeze jashtë vendit nga aspekte të ndryshme. Gjithashtu, duhet të sigurojë aksesin e interesave kombëtare malazeze në institucionet e Republikës së Shqipërisë. Njëkohësisht duhet të ketë bashkëpunim të ngushtë me Ambasadën e Malit të Zi në Shqipëri dhe përfaqësitë e tjera diplomatike konsullore (konsujt e nderit).
-Si e shihni pozicionin e mëtejshëm të pakicës kombëtare malazeze në Shqipëri?
Pozita e pakicës kombëtare malazeze, e cila është pjesë e diasporës totale malazeze në Shqipëri, duhet të përmirësohet vazhdimisht, për të cilën ka kushte reale, duke pasur parasysh marrëdhëniet e shkëlqyera reciproke mes dy vendeve tona dhe faktin se jemi vende fqinje. Është e rëndësishme që minoriteti malazez në Shqipëri dhe ai shqiptar në Mal të Zi të jenë ura komunikimi dhe jo ndarje të dy vendeve tona. Në këtë kuptim, besoj se në një të ardhme të afërt do të ishte mirë që në Shqipëri të krijohej një Qendër Kulturore e Malit të Zi, e cila do të artikulonte përpjekjet e minoritetit malazez për të kujtuar vazhdimisht kulturën dhe traditën e tij përmes shumë aktiviteteve kulturore, por edhe paraqitet si pjesë e pandashme dhe aktive e shoqërisë multietnike të Shqipërisë.
– Si e shihni zhvillimin e ardhshëm të marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë mes Malit të Zi dhe Shqipërisë?
Marrëdhëniet e mira fqinjësore mes Malit të Zi dhe Shqipërisë duhet të ndërtohen mbi bazën e synimeve të përbashkëta evropiane të dy vendeve tona, anëtarësimin në NATO, si dhe aplikimin për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Megjithatë, këto marrëdhënie duhet të ndërtohen edhe mbi bazën e shembujve pozitivë nga historitë e ngjashme të dy vendeve tona. Pozicioni i ngjashëm gjeopolitik i Malit të Zi dhe Shqipërisë, si dhe rritja e shkëmbimit ekonomik e tregtar dhe interesat e përbashkëta turistike, na detyrojnë të forcojmë marrëdhëniet fqinjësore, për të mirën e popullit të Malit të Zi dhe Shqipërisë.
Faleminderit!
© Argumentum
