1 Maji është Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve. Në këtë ditë, njerëzit në shumë vende të botës festojnë arritjet e punëtorëve dhe marshojnë në rrugë duke kërkuar paga të drejta dhe kushte më të mira pune.
Në të gjithë botën kjo ditë synon të kujtojë angazhimin e lëvizjeve sindikale për të kërkuar dhe siguruar të drejtat, liritë dhe kushtet e punës e të jetesës. Kjo ditë, ju referohet protestave të punëtorëve, për orar të punës 8 orë, për paga mesatare të garantuara, për pajisje mbrojtëse në vendin e punës.
1 Maji lidhet ngushtë me protestat e përgjakshme të dhjetëra mijëra punëtorëve të fabrikave të Çikagos në Amerikë, me 1 maj 1866, ku punëtorët kërkonin të drejtat e tyre në punë. Manifestimi masiv dhe madhështor u bë edhe një vit më vonë, në të njëjtin qytet më 1 maj 1867.
Historia e Ditës Ndërkombëtare të Punëtorëve
Kremtimi i 1 Majit lidhet ngushtë me protestat e përgjithshme e të përgjakshme të dhjetëra mijëra punëtorëve të fabrikave të Çikagos në Amerikë, më 1 maj 1886.
Në maj 1886, 400,000 punëtorë në shumë pjesë të SHBA-së dolën në grevë, duke kërkuar një ditë pune tetë orëshe. Greva filloi në mënyrë paqësore, por në ditën e tretë të protestave në Çikago pati dhunë. Policia qëlloi mbi punëtorët e paarmatosur, duke vrarë disa prej tyre. Të nesërmen pati protesta të tjera dhe dikush hodhi një bombë. Shtatë oficerë policie dhe katër punëtorë u vranë nga bomba ose të shtënat e policisë menjëherë pas bombës. Personi që hodhi bombën nuk u identifikua kurrë, por tetë punëtorë u arrestuan. Shtatë prej tyre u dënuan me vdekje dhe një prej tyre u dënua me 15 vjet burg.
Kjo ngjarje, e njohur si Çështja Haymarket, ishte shumë e rëndësishme për të bashkuar njerëzit që punojnë në SHBA. Shumë njerëz nuk besonin se burrat ishin fajtorë dhe gjyqi u kritikua si i padrejtë. Çështja Haymarket u bë një simbol ndërkombëtar i luftës për të drejtat e punëtorëve dhe 1 maji u zgjodh si Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve. Në këtë ditë, partitë socialiste dhe sindikatat u bënë thirrje punëtorëve të protestojnë për tetë orë në ditë dhe në favor të protestës paqësore. Dita e punës tetë orëshe u bë ligj për punonjësit publikë në 1892 në SHBA. Që atëherë, lëvizjet e punëtorëve në mbarë botën kanë vazhduar të luftojnë dhe ta fitojnë këtë të drejtë.
Manifestimi masiv dhe madhështor u bë një vit më vonë, në të njëjtin qytet më 1 maj 1887.
Kështu filloi rrugëtimi i kësaj dite e date të rëndësishme, i përqafuar nga miliona punëtorë, i organizuar përmes Lëvizjes sindikaliste dhe partive, që në fokus e kanë pozitën socio-ekonomike të punëtorëve.
Sindikata botërore e caktoi 1 Majin ditë në të cilën të gjithë punëtorët ushtrojnë presion për sigurimin dhe avancimin e të drejtave të tyre.
Në Evropë, 1 Maji filloi manifestimin me Internacionalen e parë të Gjenevës.
Nga viti 1890 në Paris, Kongresi themelues i Internacionales së dytë, vendosi që pikërisht 1 Maji të mbetet Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve.
Nga viti 1891, Kongresi i tretë i Internacionales në Bruksel, mori vendim, që: dita e 1 Majit do të kremtohet përgjithmonë dhe në të gjitha vendet, si Festa e Punëtorëve, në të cilën punëtorët do t’i identifikojnë, avancojnë dhe mbrojnë me Kushtetutë e ligje; liritë, të drejtat, kushtet e punës, rrogën mesatare të garantuar, pushimin ditor, javor, vjetor dhe pushimet tjera sipas nevojës.
/Argumentum.al
