Dragan Biseniç – Danas
Këtyre ditëve komentatorët rusë treguan një anekdotë nga kategoria e humorit të zi: “Goditja më masive i është dhënë Ukrainës në ditën e samitit G20. Dhe ju thoni se Putini nuk mori pjesë në Samit?”. Duke nënvizuar se në çdo shaka ekziston vetëm një “copë shaka”, ata shprehen se, megjithëse nuk dihet me siguri nëse përputhja në kohë e dy ngjarjeve – mbledhja e G20 dhe sulmi i fortë raketor mbi Ukrainën – ishin të rastësishme ose jo, qoftë edhe sikur të bëhej fjalë vetëm për koincidencë, vlerësojnë se liderët e “Perëndimit kolektiv” morën një sinjal të qartë nga Putini – për synimin e qëndrueshëm të Kremlinit dhe mjetet me të cilët ai ka qëllim ti realizojë.
E gjitha kjo bën të mundur të merret një pamje e qartë e zhvillimit të situatës në fushën e luftës gjatë kohës se dimrit që po afron dhe për rrethanat në të cilat do të gjenden banorët e Europës në muajt dimërorë në vijim.
Përsa i përket G20, pala ruse e konsideron atë si formë kalimtare nga dominimi i plotë e ShBA-ve dhe Europës Perëndimore në botën e cila do të jetë e rregulluar sipas parimit të disa grupeve rajonale. Tani për tani vendet perëndimore janë të detyruara që në të gjithë takimet ndërkombëtare të veprojnë në një front të bashkuar – në të kundërt do të shfaqen dyshime në aftësinë e Uashigtonit për të kontrolluar aleatët e tij.
Në këtë kuptim Samiti në Bali përbënte arritje të suksesshme, sepse u miratua deklarata e gjatë prej 17 faqesh në të cilën kërkohet ndërprerje e luftës në Ukrainë dhe përpjekje për zgjidhje diplomatike. Në të ardhmen G20 do të duhet të luajë rol në çështjet botërore vetëm nëse vendet perëndimore do të jenë të gatshëm për të ndarë fuqinë, paratë dhe ndikimin sëbashku me të tjerët. Rol kryesor në gjithë këtë ndoshta do të ketë ecuria e konfrontimit të armatosur që ende vazhdon në Ukrainë dhe me këtë edhe në Europë, me Rusinë si pjesëmarrëse kryesor.
NGADALËSIMI I LUFTËS, FILLIMI I BISEDIMEVE
Ndërsa njeriu i parë i FIFA-s, Xhani Infantino, bën thirrje për të ndalur operacionet luftarake gjatë kohës së mbajtjes së Finaleve të kampionatit të futbollit në Katar, Kryeshefi i Shtabit të forcave të armatosura të ShBA-ve, gjenerali Mark Mili, shpalli prognozën e tij për zhvillimin e situatës në Ukrainë. Ai fillimisht vë në dukje se operacionet taktike do të ngadalësohen gjatë kohës së ftohtë.
“Presidentët Bajden dhe Zelenski kanë thënë se kjo krizë gjithsesi duhet të zgjidhet politikisht. Pra, nëse operacionet taktike ngadalësohen, atëherë kjo mund të jetë një dritare për zgjidhjen politike ose sëpaku fillimin e bisedimeve”.
Gjeneral Mili është vetëm një prej të shumtëve që supozojnë se në arenën e luftës do të ketë njëfarë qetësimi, ndërkohë që ushtritë përgatiten për përforcimin e pozicioneve të tyre. Pikërisht në këtë kontekst analizohet tërheqja e rusëve nga Hersoni.
Komentatorët rusë vënë në dukje sëpaku dy “vrima të mëdha logjike” në arësyetimin e gjeneralit amerikan. E para është se “hyrja në një dritare bisedimesh” është e mundur vetëm nëse të dyja palët e ndjejnë nevojën për një gjë të tillë. Deri tani nuk shihet nëse Moska apo Kievi kanë një nevojë të tillë. Qëllimet që kanë shpallur të dyja palët në konflikt – “rinovimi i integritetit territorial të Rusisë” dhe “rinovimi i integritetit territorial i Ukrainës” – janë absolutisht të palidhur me njëri tjetrin.
“Dritarja e bisedimeve” do të bëhet praktike vetëm atëherë kur njëra nga palët në konflikt të arrijë në konkluzionin se duhet të rishikojë qëllimet e saj të dikurshme. “Vrima logjike numur dy” është se jo domosdoshmërisht të gjithë operacionet në dimër duhen ngadalësuar. Kur Rusia në muajin nëntor nisi një sulm të fuqishëm me raketa kundër infrastrukturës energjetike të Ukrainës, ky ishte një akt hakmarrje për sulmin e shërbimeve speciale të Ukrainës kundër objektit kryesor infrastrukturor rus, atë të urës së Krimesë.
Por sa më shumë kalon koha, bëhet gjithnjë e më e qartë se paaftësimi sistematik i infrastrukturës energjtike ukrainase nuk është vetëm akt hakmarrje. Ky është gjithashtu edhe element i rëndësishëm i strategjisë ruse, qëllimi i së cilës është që regjimi të Kievit ti bëhet i pamundur sigurimi i burimeve për vazhdimin e luftës.
A ka mundësi një shtet modern të vazhdojë të funksionojë nëse ka pak ose aspak energji elektrike? Përgjigja e kësaj pyetje është dhënë, ose më saktë do të jepet, në fushëbetejën e Ukrainës. Kjo është cfilitje klasike, vetëm se në formë (relativisht) të re. Moska nuk ka arësye të heqë dorë nga këto aksione gjatë periudhës së dimrit.
VRAPIM BUZË GREMINËS
Por, Moska i ka të gjitha arësyet për tu përpjekur të përfundojë sa më parë konfliktin në Ukrainë. Analisti rus Aleksandër Baunov shkruan se “pasojat e shpërthimeve në territorin polak mundën të shkaktojnë zgjerim të autonomisë ushtarake të Polonisë dhe mbrojtësve të tjerë aktivë të Ukrainës… Është hapur rruga për përfshirjen e përshkallëzuar të NATO-s në konflikt ushtarak me Rusinë”. Në përpjekje për të deshifruar se çfarë fshihet saktësisht pas frazës “zgjerim i autonomisë ushtarake të Polonisë”, mund të nisemi nga supozimi se Moska është mësuar tashmë që në mënyrë tejet negative të vlerësojë se vendet europiane të NATO-s janë në pozitë vartësie në raport me Uashingtonin dhe kjo është diçka e keqe për realitetin gjeopolitik rus.
Pas incidentit në Poloni, disa vende europiane “vrapuan buzë greminës” dhe para makinerisë ushtarako – politike amerikane, duke kërkuar “zonën e ndalim fluturimit” mbi Ukrainë. Madje edhe ministri i punëve të jashtme të një vendi të kujdesshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare siç është Finlanda, përmendi mundësinë për një gjë të tillë.
“Deklaratat e nxehta finlandeze” i korigjuan shumë shpëejt “shokët e vjetër” nga ShBA-të dhe vendeve “të pjekura” europiane. Personalisht Presidenti Bajden tha se është e nevojshme të pritet para se të merret vendimi përfundimtar, në mënyrë që diçka më vonë pala amerikane deklaroi direkt se raketat Stigler kishin ardhur nga Ukraina. Sekretari i përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg ishte akoma më preciz, kur tha se forcat ukrainase kishin ndezur raketat megjithëse presidenti ukrainas Zelenski vazhdon të mohojë me këmbëngulje këto përfunime.
Këshilltari amerikan për sigurinë kombëtare Xhek Salivan shumë shpejt, pas akuzave, thirri në telefon zyrën e Zelenskit dhe u bëri thirrje zyrtarëve të atjeshëm që të jenë të vëmendshëm në vlerësimin e incidentit, pohon pas CNN një burim, nga Shtëpia e Bardhë.
Kujtojmë se më vonë u muar vesh se Bajdeni i kishte informuar partnerët e NATO-s se raketa MKA ukrainase kishte rënë në territorin e Polonisë. Të njejtën deklaratë dha edhe presidenti polak Anxhej Duda.
“Vendosja e ndalim fluturimeve është e rrezikshme sepse kjo do të shpinte në konflikt direkt mes NATO-s dhe Rusisë. Sëbashku me të gjithë partnerët tanë në aleancë jemi njëzëri të mendimit se duam të evitojmë përshkallëzimin mëtjeshëm të luftës në Ukrainë”, deklaroi edhe përfaqësuesi zyrtar i qeverisë gjermane.
Por një njollë nga kjo ngjarje gjithsesi ka mbetur: nëse kësaj here kjo ide e rrezikshme nuk pati sukses, ku është garancia se ngjarjet do të ecin në këtë mënyrë edhe në të ardhmen.
INDUSTRIA DHE LOGJISTIKA E GAZIT SI OBJEKTE
Garancia e vetme për minimizimin e rreziqeve është ndërprerja e menjëhershme e këtij konflikti në qendër të Europës. Prandaj si skenar realist për dimër konsiderohet supozimi se Kremlini nuk ka për ta ulur tempon e operacioneve. Për herë të parë që nga fillimi i luftës ushtria ruse filloi të godasë sistemin e transmetimit të gazit në Ukrainë.
Eksperti ushtarak Vlladisllav Shurigin analizon përse sistemi i gazit ukrainas u gjend në listën e shënjestrave të shtabit ushtarak rus dhe shpjegon gjithashtu se përse nuk godasin më urat dhe hekurudhat. Trupat ruse me 17 nëntor kryen përsëri sulm masiv me raketa në objekte të ndryshme në territorin e Ukrainës. Qëllimi kryesor i sulmeve ishin goditjet në sistemin e gazit në Ukrainë, i cili më parë nuk ishte goditur. Dihet me siguri se sulmet ndaj objekteve të “industrisë së gazit” janë kryer në në Izjum në zonën e Harkovit, në zonën e Kievit, si dhe në Dnjepropetrovsk. Ushtria ruse në fillim të muajit tetor u largua nga Izjumi, e për këtë që atëherë supozohej se sistemet e gazit dhe energjetike të këtij qyteti mund të ishin shënjestrat e ushtrisë ruse, gjë e cila po realizohet tani.
Krahas kësaj dronët goditën “objektin logjistik” në Oçakovë. Sipas të dhënave të reporterëve të luftës, ushtria ruse në këtë rast goditi rezervat e Forcave të armatosura të Ukrainës që po përgatiteshin për marrjen e lartësisë Kinburnsk. Në përgjithësi, njoftojnë reporterët e luftës, të gjitha goditjet raketore kryhen me synimin që ky operacion të pengohet. Sipas fjalëve të Shuriginit, filluan goditje të fuqishme kundër një prej fabrikave më të mëdha në Ukrainë, atë të Juzhmasit, një prej objekteve prodhuese më të mëdha në Ukrainë. Kjo është një fabrikë raketash që prodhonte pajisje ushtarake dhe satelitore. Juzhmasi për tetë muaj me radhë është goditur me raketa e për pasojë janë shkatërruar reparte të saj ku bëhej prodhimi ose remonti i pajisjeve ushtarake.
Ky është një territor tejet i madh, i cili, në parim, sikurse thonë mund të shkatërrohet me shumë vështirësi. Për këtë të gjitha goditjet ndaj fabrikës konsiderohen veprimtari e zakonshme për shkatërrimin e potencialit ushtarako-industrial të Ukrainës.
Shurigini mendon se pikërisht tani kanë filluar goditjet ndaj sistemit të gazit ukrainas. “Nëse flasim për sulmet ndaj sistemit të gazit, duhet ta kuptojmë se nuk bëhet fjalë për goditjet e gazsjellësve që kalojnë nëpër tërë territorin ukrainas, por goditjet në nyjet e gazit që përdoret për nevojat e brendshme – për prodhimin e energjisë elektrike, për punën e komplekseve të ndryshme industriale. Përse tani? U ka ardhur radha atyre. Asnjë shpjegim tjetër”, shpjegoi ky ekspert.
Vlladisllav Shurigini shpjegon përse nuk ka kuptim të goditen urat. “Ukraina për tre muaj po përpiqet të nxjerrë jashtë përdorimit urën Antonov. Por, kur ishte e nevojshme, thjesht e kaluam dhe tërhoqëm trupat. Nën urë ishin vënë dhe u shfrytëzuan deri në momentin e fundit kalime të veçanta të bëra nga pontonët. Sulmet me raketë ndaj urës nuk luajtën rol të madh. Që ura të asgjësohej, duhej shkatërruar, gjë që e bëmë kur u tërhoqëm duke eleminuar jastëkët e urës. Ose sikurse ukrainasit pjesërisht bënë me urën e Krimesë. Ky është shkatërrim për të cilin duhen muaj të tërë punimesh për ta meremetuar”, thotë Shurigini.
Por, meqënëse opinioni publik rus pyet vazhdimisht përse nuk shkatërrohen urat dhe hekurudhat, ashtu sikurse bëri NATO në Serbi, në mënyrë që të pengohej NATO-ja për të transportuar armë dhe pajisje ushtarake në Ukrainë, Shurigini thotë se meremetimi i një hekurudhe të shkatërruar është detyrë tejet e thjeshtë – për meremetimin e hekurudhës nevojiten një deri në tri orë, ndërsa për një nyje hekurudhore, rreth gjashtë deri në tetë orë.
*Përktheu për Argumentum Xhelal FEJZA
https://www.danas.rs/svet/sta-se-krije-iza-retorike-o-ukrajinskom-dijalogu/