Nga Marjana DODA

Qeveria Shqiptare shpalli “Person Non Grata” (person të padëshirueshëm), diplomatin  e Ambasadës ruse në Tiranë  A.K me detyrimin që të largohet brenda 72 orësh nga momenti i dhënies së njoftimit zyrtar. Me arsyetimin se diplomati në mënyrë të përsëritur nuk ka respektuar masat e marra nga autoritetet për mbrojtjen e popullatës ndaj COVID-19.

Është e njohur se  akte të tilla ekstreme  nga një vend ndërmerren kur një diplomat me imunitet diplomatik ka cënuar sigurinë kombëtare të një vendi, por dëbimi dhe shpallja “non ngrata” i diplomatit rus  për shkak se nuk ka respektuar mbajtjen e maskës është aq i pabesueshëm sa dhe qesharak.

Si qytetare e Shqipërisë, prirem ti besoj vendit tim dhe vendimeve të qeverisë së këtij vendi, por si gazetare ndjek të vërtetën dhe të drejtën . Edhe në këtë rast ku Shqipëria trumbeton me të madhe shpalljen “non ngrata” të një diplomati për shkak të Covid -19 , ka shumë pikëpyetje  në gjithë këtë ngjarje.

Ministria e Jashtme shqiptare bëri të ditur me 21 Janar 2021, se ka kërkuar largimin brenda 72 orësh, të Sekretarit të dytë të ambasadës ruse në Tiranë Alexey Krivosheev. Sipas njoftimit, që prej fillimit të pandemisë, diplomati rus kishte sfiduar në mënyrë të përsëritur kufizimet e vendosura nga autoritetet shqiptare, edhe pas ankesave zyrtare që i ishin drejtuar ambasadës ruse. “sfidimi i përsëritur i rregullave dhe masave mbrojtëse ndaj pandemisë, dhe shpërfillja e shqetësimeve të institucioneve të shtetit shqiptar lidhur me to, nuk mund të justifikohen e nuk mund të tolerohen më tej”,thuhej në njoftimin e MPJ-së

Por, ambasada ruse në Tiranë, nga ana e saj, e cilëson “të paargumentuar vendimin e autoriteteve shqiptare”, duke u shprehur se përkundër deklaratës së Ministrisë së Jashtme shqiptare, ndaj diplomatit të shpallur “person i padëshiruar”, Krivoshejev, “nuk ka patur më parë asnjë ankesë zyrtare”, dhe se “ai ka respektuar në mënyrë rigoroze karantinën”.

Ambasada i konsideron “të pabazuara dhe të sajuara” akuzat ndaj diplomatit të saj, ndërsa nënvizon se dhe publikimi i emrit nga autoritetet shqiptare është në shkelje të praktikave diplomatike ndërkombëtare”.

Ministria e Jashtme ruse po ashtu ka reaguar menjëherë  duke e  konsideruar si një provokim të hapur vendimin e autoriteteve shqiptare për të dëbuar një diplomat të ambasadës ruse në Tiranë për shkak të “shkeljeve të përsëritura të masava anti COVID”

“Moska ka pritur me hidherim të madh vendimin për dëbim të diplomatit rus nga Tirana. Ky është një provokim i qartë që synon përkeqësimin e marrëdhënieve ruso-shqiptare dhe, natyrisht, ky hap jomiqësor nuk do të mbetet pa përgjigje. Një nga parimet themelore në diplomaci është reciprociteti, dhe askush nuk e ka hequr atë.”, shprehet Zëvendësministër i Punëve të Jashtme të Federatës Ruse z. Aleksandër Grushko

Fatkqësisht si asnjëherë më parë Pandemia covid-19 përveç ankthit, frikës, krizës social-ekonomike, është veshur me një “tis” errësire në çdo segment të saj. Terr informativ  për gjithçka që lidhet me ketë virus. Megjithate nuk pritej që ky virus do të prekte edhe diplomacinë (!)

Qeveria shqiptare e ka nisur këtë terr informativ që nga masat konkrete në luftën ndaj Covid-19 , me protokollet në spitale,  me vaksinat që kanë ardhur e do vijnë por nuk dihet  nga ku apo se si e deri tek shpallja non “ngrata “e diplomatit rus, si shkak i mos respektimit të masave ndaj Covid-19.

Po cila është e vërteta e këtij vendimi?

Autoritetet shqiptare deklaruan se  “ky vendim i imponuar nga mosrespektimi i ligjeve dhe rregullave të shtetit shqiptar, në një kohë kaq sfiduese për të gjithë globin, do të mirëkuptohet plotësisht nga pala ruse, si një masë e dosmosdoshme për mbrojtjen e shëndetit dhe sigurinë e të gjithë shtetasve brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, qofshin këta shqiptarë ose jo”.

Por a mund ta besojmë që ky diplomat paska qenë aq i papërgjegjshëm sa të cënoje shëndetin e qytetarëve shqiptarë, kur vetë Ambasada ruse pikërisht për mbrojtjen e shëndetit të popullit shqiptarë në fund të muajt dhjetor ofroi mundësinë e negocimit me kompaninë ruse për vaksinën Sputnik V?!

Një ofertë që u quajt provokim nga qeveria shqiptare.

Rikthejmë në vëmëndje këtë ngjarje që bëri bujë për shkak të këtij reagimi nga qeveria jonë në fund të dhjetorit të 2020-të.

Në një postim në profilin zyrtar në Facebook, ambasada ruse në Tiranë  kishte shprehur gatishmërinë e saj për të ofruar ndërlidhje dhe furnizim me vaksinën “Sputnik V” pas komenteve që vetë qeveria dhe një këshilltar i saj kishte shprehur për “vështirësi në qasjen e vaksinave”.

Kryeministri Edi Rama e ka quajtur ofertën e ambasadës ruse për vaksinën anti-COVID “Sputnik V” si një provokim qesharak dhe theksoi se fillimisht kishte menduar se reagimi ishte një meme.

“Ky është provokim qesharak dhe nuk është mirë që një vend serioz si Rusia të bëhet qesharake përmes këtyre lloj postimeve dhe një ambasadë si ajo ruse, që është një ambasadë e rëndësishme të sillet sikur është një seksion i Portokallisë, apo një konkurrent i Portokallisë. Shpreh keqardhje për këtë sepse nuk shoh arsye që ambasada e Rusisë të përfshihet në prodhimin e memeve”, u shpreh Rama.

Një sjellje e tillë është quajtur dhe si “kundërvajtje diplomatike” nga diplomatet me përvoje shqiptare që njohin ABC-në e diplomacisë. Aq me tepër kur vetë Kancelarja Merkel  në një telefonatë me Presidentin rus më 6 Janar  pranoi në parim ofertën ruse dhe bashkëpunimin dypalësh për prodhimin / shpërndarjen e vaksinës.

Nisur nga ky episod i ndodhur në fund të dhjetorit dhe deri më 21 Janar 2021 kohë ku u bë publik lajmërimi  nga Ministria e Punëve të Jashtme për dëbimin e diplomatit rus, bën të lind natyrshem një pikëpyetje: – A ishte ky propozim, ky gjest humanitar  nga Rusia që solli këtë dëbim të pashembullt  nga qeveria shqiptare? A ishte vaksina Sputnik V, shkak i këtij dëbimi?

“Kjo ngjarje sikundër shihet dhe në reagimin e Ministrisë së Jashtme ruse  mund të nxisë përkeqësimin e marrëdhënieve me Rusinë,  i cili me të drejtë sot vë në pikëpyetje qasjen tonë në përmirësimin e këtyre marrëdhënieve. Mos të harrojmë se Rusia është një shtet i fuqishëm  dhe me ndikim në arenën globale dhe ne nuk e kemi luksin që të krijojmë përplasje të tilla diplomatike në politikën tonë të jashtme.

Sikundër nuk e kemi luksin të përballemi me një masë reciprociteti nga pala ruse si kundërpërgjigjie e këtij vendimi  nga Shqipëria.

Duke konsideruar që Ambasada jonë shqiptare në Federaten  Ruse, përbëhet nga një staf prej 3-4 personash,  nëse vijojmë  “politikën e dëbimeve”, shumë shpejt do të mbetet vetëm shoferi si përfaqësuesi i diplomacisë shqiptare në Rusi.

E nëse qeverisë sonë nuk i intereson zhvillimi apo mbajtja e marrëdhënieve diplomatike me Federaten Ruse,  pasi mungojnë marrëdhëniet e drejtpërdrejta  politike e ekonomike,  duhet thënë se ekzistojnë marrëdhëniet e forta historiko/kulturore dhe arsimore Shqipëri-Rusi.

Përveç lidhjeve të vjetra familjare të trashëguara para viteve 90-të, janë me qindra studente që studiojnë në universitetet më të mira ruse, të cilët për hir të së vërtetës janë “ambasadorët” e vertetë të Shqipërisë e që përfaqësojnë denjësisht shtetin Shqiptarë. Shqipëria ka për detyrë të kujdeset për qytetarët e saj kudo në botë, ndaj duhet të jetë e kujdesshme ndaj hapave aspak diplomatike që ndërmerr.

Rusi-Shqipëri,  larg dhe afër njëra-tjetres

31 vite para 90-të dhe 31 vite pas 90-të, duket se është numri që përcakton fatin e marrëdhënieve diplomatike Shqipëri-Rusi.

Në marrëdhëniet historike Shqipëri- Rusi, kulmi i tyre është  regjistruar pas Luftës së Dytë Botërore, ku ish-Bashkimi Sovjetik, si triumfues i Luftës dhe vendosës i komunizmit në Europë, mori rolin e liderit të vendeve të Europës Lindore. Shumë studentë shkuan dhe studiuan në BS, ndërsa shumë vajza u martuan dhe krijuan familje me të rinj shqiptarë.

Ishte viti 1960 kur Shqipëria vendosi të ndërpresë marrëdhëniet diplomatike me aleatin e saj më të madh, Bashkimin Sovjetik  duke bërë që për 31 vite me radhë, të mos kishte bashkëpunim të përbashkët.

Marrëdhëniet diplomatike me Rusinë nisën vetëm në vitin 1991, kur bota komuniste ishte në grahmat e fundit të jetës. Më 1991 Shqipëria lidh marrëdhëniet diplomatike me Moskën duke çuar ambasador atje Pertef Hasamatajn. Por, në ndryshim nga periudha e kohës komuniste, marrëdhëniet janë në nivele të dorës së dytë.  Që nga viti 1991 e deri me 21 Janar 2021 ka patur gjithmone një marrëdhenie të barazlarguar.

Megjithatë Presidenca e radhes e OSBE-së  nga Shqipëria  gjatë vitit 2020 ishte dhe një mundësi e riafrimit dhe përmirsimit të marrëdhënieve ndërmjet  dy vendeve. Kjo u shpresua dhe pati një përpjekje  në vizitën e Kryeministrit Rama si kryetar i radhës i OSBE, në Moskë

Kryeministri Edi Rama deklaroi  nga Moska se “kur bëhet fjalë për marrëdhëniet me Rusinë nuk është sekret, është fakt që marrëdhëniet tona janë në një nivel mjaft të ulët. Megjithatë kjo mund të trajtohet, sepse sinqerisht nuk mendoj që Rusia është armik për askënd me të cilët ne jemi përkrah, ndonjëherë, është konkurrent kërcënues, por jo armik”. “Ne jemi të qartë për këtë, Rusia është e qartë për këtë. Sigurisht ne do të përpiqemi”, tha Rama.

Rama përmendi detyrimet që Shqipëria ka karshi NATO-s dhe SHBA-së, sidomos si aleate e tyre.

Ministri i Jashtëm i Federatës Ruse, Lavrov theksoi se “ne do të zhvillojmë marrëdhëniet sa më intensivisht që duhet, por është pala shqiptare që vendos t’i përgjigjet këtyre pyetjeve. Ne i dimë, i njohim qëllimet e Shqipërisë për anëtarësimin në BE dhe kuptojmë që është një realitet politik”. Megjithatë ka shumë shembuj dhe besoj se Shqipëria mund të jetë një prej këtyre shembujve ku detyrimet e ndalojnë krijimin e marrëdhënieve të mëtejshme qoftë edhe përfituese të ekonomisë, tregtisë që do të lejonin zhvillimin e kontakteve në fushën humanitare, kulturore e kështu me radhë. Këto marrëdhënie të mira nuk shikoj asnjë arsye të mos zhvillohen”, tha Lavrov.

Dhe sigurisht këta shembuj nuk janë larg…nuk flas këtu për vende të mëdha të cilat janë në NATO dhe në familjen e madhe Europiane, si  Gjermania, Greqia, Italia  apo dhe Bullgaria, Hungaria që njihen për bashkëpunim ekonomik dhe jo vetëm me Rusinë, por shembujt janë  edhe këtu në Ballkan.  Mali i Zi, Serbia por dhe Maqedonia e Veriut, janë vende këto që pavarësisht kahjes së tyre drejt BE-së kanë mbajtur marrëdhënie korrekte bashkëpunimi ekonomik dhe diplomatik me Federaten Ruse.

Në të vertetë  siç Kryeministri Rama e sqaroi kryediplomatin rus, Shqipëria nuk ka armiqësi me Rusinë, madje  duhet thënë se Shqipëria nuk ka as ndonjë rol përcaktues në politikat botërore për ta parë vetën krah për krah me një vend të madh si Rusia. E vetmja përplasje që ne kemi deri diku me Rusinë, edhe kjo në mënyre jo të drejpërdrejtë është Kosova.

Fakti që Rusia nuk e ka njohur si shtet të pavarur Kosoven dhe që njihet për aleancë historike me Serbinë, na bën ta shohim Rusinë si “kërcënim” dhe i përmbahemi asaj shprehjes “ Miku i armikut tim është armiku im” . E megjithatë, janë disa nga vendet më të rëndësishme në Europë që ende nuk e kanë njohur Kosovën si shtet, përfshirë këtu dhe selinë e shenjtë, Vatikanin.

Por le të qëndrojmë tek Rusia dhe Kosova. Duke ditur këtë qasje të Rusisë ndaj Kosovës, atëhere përse Shqipëria nuk ka ndërmarrë asnjë iniciative të loboje në Rusi për Kosovën? Sa tryeza dhe takime janë bërë nga pala shqiptare me diplomacinë ruse për Kosovën?

Asnjë!

Ndërsa nga ana tjetër, duhet thënë se Rusia  ka qenë koherente në lidhje me qëndrimin e saj ndaj Kosovës duke iu përmbajtur rezolutes  1244  miratuar nga OKB. Njëkohësisht  ka qenë koherente që nga fillimi i dialogut ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit duke u shprehur se vete Rusia do të mbështeste çdo marrëveshje mes tyre dhe se nuk do të ishte më ”serb se sa vete sërbet”. Ndryshe nga shqiptarët që herë herë kanë treguar se janë më “amerikanë se vetë amerikanët” apo siç e përdorim rëndom më “Katolik se Papa”

Këto vendime Shqipëria edhe më parë i ka marrë në bashkëpunim të ngushtë me aleatët e saj euro-atlantikë, si vend anëtar i NATO-s, por sot për herë të parë në këto 31 vite, Shqipëria e ka superuar edhe vetë SHBA-në në lidhje me Rusinë.

Ndërsa kemi hyrë në 31 vjetorin e marrëdhënive diplomatike Shqipëri-Rusi, është koha ti ridimensionojmë këto marrëdhënie duke afruar dy popuj dhe kombe miq!

/argumentum.al

© Argumentum