Dr J Scott Younger*
Më 8 qershor 2024 ne shënuam 80-vjetorin e D-Day, ditën kur forcat aleate kryen zbarkimin e tyre kompleks amfib në Normandi kundër opozitës së ashpër naziste, një hap i parë drejt fitores së Luftës së Dytë Botërore. TV në Mbretërinë e Bashkuar i dha thuajse pa ndalesë ngjarjes. Presidenti Joseph Biden iu drejtua të pranishmëve për natyrën e paqëndrueshme të botës dhe mesazhin e qartë që kombet e lira demokratike të bashkohen.
Ka një sërë ngjarjesh luftarake të kufizuara që ndodhin në mbarë botën, të cilat marrin vetëm raportime modeste në rastin më të mirë – Sudani, Myanmar, për shembull – konflikti i Gazës dhe inkursioni i Rusisë në Ukrainë duke zënë pjesën më të madhe të titujve.
Biden, pak ditë më parë, prezantoi planin e tij të fundit me 3 faza për t’i dhënë fund luftës në Gaza duke sjellë paqen, kthimin e pengjeve dhe shikimin për një rindërtim të ardhshëm të Gazës, por duke mos përmendur zgjidhjen me dy shtete. Plani është miratuar nga të gjitha palët në konflikt, përfshirë Hamasin, përveç udhëheqjes izraelite ose, për të qenë më të saktë, Benjamin Netanyahu dhe anëtarëve të ekstremit të djathtë. Mosmiratimi i tyre është treguar duke injoruar propozimin dhe duke vazhduar bombardimet e IDF-së ndaj ndërtesave të zgjedhura, dy që i përkasin OKB-së, dhe duke vrarë disa gra dhe fëmijë të tjerë, gjoja në një vend të konsideruar të sigurt, megjithëse qëllimi i IDF ishte terroristët e Hamasit.
Netanyahu po tregon sërish ngjyrat e tij të vërteta. Nuk ka paqe derisa Hamasi të zhduket, urrejtja e tij ndaj të gjithë popujve arabë shfaqet qartë. Dy çështje të tjera shqetësuese. Shtytja e bregut perëndimor nga kolonët e krahut të djathtë, e cila është rreptësisht e paligjshme. Së dyti, pozicionet që izraelitët po bëjnë në mënyrë të fshehtë brenda Gazës pas ndërprerjes së armiqësive, që do të thotë se ata do të kishin një masë kontrolli mbi Gazën, nga ana tjetër në përputhje me kontrollin e tyre mbi të gjithë Palestinën – aparteidi! Është më se kohë që SHBA-të dhe vendet perëndimore – dhe dikush është i kënaqur të shohë disa që e njohin Palestinën si një vend, të ndarë nga Izraeli – të marrin një qëndrim më të fortë dhe të tërheqin Netanyahun dhe anëtarët e tij luftarak të kabinetit.
Shumica e izraelitëve janë njerëz të vërtetë, si shumica e njerëzve gjetkë në botë, dhe duhet të shqetësohen se plani i fundit i paqes është injoruar nga kabineti. Në zgjedhjet e parapara vetëm pas pak muajsh, jo shumë shpejt, ata mund të heqin qafe lidershipin aktual dhe të marrin një të tillë harmonik për të gjithë dhe të përqafojnë zgjidhjen me dy shtete, ndonëse 76 vjet me vonesë. Britanikët nuk mendonin shumë në vitin 1948, kur përfunduan mandatin e tyre mbi territoret palestineze, gjë që solli Izraelin në ekzistencë, se izraelitët e parë do të ishin kaq agresivë. Mandati, ose një zëvendësim i përshtatshëm, ishte i nevojshëm, në retrospektivë, të themi për 10 vjet, 1948-58, për t’u siguruar që të respektoheshin kushtet sipas të cilave Izraeli pritej të zhvillonte vendin e tyre. Disa i kanë trajtuar popujt palestinezë që ishin kujdesur për tokën për shumë breza nën osmanët, aq keq sa fryma e deklaratës së Lord Balfour të vitit 1917, e nënshkruar nga Lord Rothschild që përfaqësonte komunitetin hebre, në të cilën duhej të ishin të drejtat e popullit indigjen. të respektuara, janë injoruar kryesisht. Përveç kësaj, Hamasi duhet të shkatërrohet ose të ndryshojë tërësisht rrugët e tyre.
Njerëzit në botën perëndimore janë të shqetësuar për situatën politike në SHBA, me asnjë kandidat, të dy mjaft të vjetër, Biden mbi 80 vjeç dhe Trump që po i afrohet 80-vjeç dhe mban dënime për mashtrim me dënime të shumta në pritje. Nuk është një situatë ideale për të vendosur zëdhënësin e ardhshëm të botës së lirë. Shtrohet pyetja pse SHBA nuk mund të gjejnë një zgjedhje të re për të kandiduar për President, veçanërisht Partia Demokratike. Janë një ose dy që presin në krahët e moshës së duhur. Ashtu si të tjerët, unë mbetem në mëdyshje se pse demokratët nuk e bëjnë Presidentin Biden të qëndrojë mënjanë dhe, me një kandidat të ri të fortë, ata duhet të favorizohen për të fituar. Donald Trump e ka treguar veten të jetë një mashtrues, gënjeshtar dhe thjesht mund t’i jepet pak kohë burg. Është gjithashtu e çuditshme që SHBA, të cilave shumë njerëz i drejtojnë sytë, e lejojnë këtë të ndodhë. Nëse Trump zgjidhet, atëherë bota mund të ketë disa vite shumë të pakëndshme përpara.
Ndërkohë, Vladimir Putin nuk është veçanërisht i stresuar nga aleanca perëndimore për momentin. Ai nuk është në vështirësi ekonomike pasi ka gjetur tregje të tjera për naftën e tij, nga të cilat Rusia është e siguruar mirë, duke ia shitur Kinës dhe Indisë, dy nga anëtarët e tjerë të BRICS të Rusisë. Ai po ndërhyn në Gjeorgji. Si do të ndodhë e gjitha gjatë 5 muajve të ardhshëm dhe si do t’i japë atij mundësinë për të përfunduar marrjen e Ukrainës? A do të zgjohet më në fund perëndimi ndaj kërcënimit që Putini i ofron më shumë sesa Ukrainës, vendeve fqinje, duke paralajmëruar se ai mund të detyrohet të përdorë armë bërthamore? Ne duhet të forcojmë vendosmërinë tonë për mbrojtjen e Ukrainës dhe t’i tregojmë atij se nuk jemi të dobët. Përgjigjet puriliane nuk funksionojnë; ne kemi shumë shembuj, një shembull i mirë për Adolf Hitlerin në 1938.
Zona tjetër shqetësuese është Paqësori Perëndimor, ku Kina tenton të dominojë, ku Tajvani është objektivi kryesor. Ajo përpiqet të zgjerojë në mënyrë të fshehtë kontrollin e tyre të deteve që kalojnë shtigjet me vendet e ASEAN-it, Filipinet, Malajzinë, Indonezinë dhe Vietnamin, duke peshkuar në ujërat që u përkasin qartë atyre dhe duke pretenduar disa ishuj të vegjël pronësia e të cilëve është në mosmarrëveshje. Ata praktikojnë thënien se “posedimi është nëntë të dhjetat e ligjit”!
Në fillim të këtij viti, të tre vendet, Australia, Britania e Madhe dhe SHBA nënshkruan një pakt, të njohur si marrëveshja AUKUS, në të cilën ata do të vëzhgonin së bashku synimet ekspansioniste të Kinës në Oqeani dhe do të rezistonin nëse ishte e nevojshme. Kohët e fundit, Japonia i është bashkuar paktit.
Nauru, një vend me 44 milionë banorë, 1300 km nga Ishujt Solomon në Oqeani, nënshkroi marrëdhënie të plota diplomatike me Kinën, në rrjedhën e të cilave ata ndërprenë marrëdhëniet me Tajvanin.
Ka një afrim në rritje midis Kinës dhe Rusisë nga njëra anë, dhe vendeve, shumë prej tyre ish-koloni në një kohë, të Afrikës Sub-Sahariane, nga ana tjetër. Kjo mund të sigurojë marrëdhënie më të thella dhe më të qëndrueshme mbi tregtinë, kulturën dhe ekonominë për të lulëzuar gjerësisht, veçanërisht për vendet afrikane. Vendet afrikane janë mikpritëse, pasi tendosjet nga kolonializmi nuk janë në rrugën e diskutimeve, por ai ofron një sfidë të vërtetë për përparimet perëndimore. Ata po kuptojnë se fuqia e butë ka një efekt më të qëndrueshëm
Në këtë përmbledhje synohet të përvijohen disa veprime kritike që do të ndodhin përpara fundit të vitit, jo vetëm nga rezultatet e shumë zgjedhjeve që do të zhvillohen në Evropë, MB dhe, më e rëndësishmja, SHBA në tetor. Ata mund të bëjnë një surprizë. Sido që të jetë, pjesa tjetër e dekadës ka të ngjarë të tregojë disa dallime.
/Argumentum.al