Moldavia po përballet me “një moment të ri shumë të rrezikshëm”, ka thënë zëvendëskryeministri i vendit, teksa paralajmëroi se forcat e paidentifikuara po kërkonin të nxisin tensionet pas një serie shpërthimesh në rajonin separatist të Transnistrisë këtë javë.

Në një konferencë me gazetarët, Nicu Popesku tha se qeveria e tij kishte parë “një përkeqësim të rrezikshëm të situatës” ditët e fundit, pas sulmeve me granata në “ministrinë e sigurisë” në rajonin e shkëputur të Transnistrisë të hënën. Sulmet me granata me raketa përfaqësonin “një moment të ri shumë të rrezikshëm në historinë e rajonit tonë”, tha ai, duke shtuar se institucionet e Moldavisë ishin vënë në gatishmëri të lartë si përgjigje.

Frika po rritet se Moldavia dhe Transnistria mund të tërhiqen në konfliktin e Ukrainës. Rajoni me mbizotërim rusishtfolës i Transnistrisë në Moldavinë lindore është kontrolluar nga separatistët pro-rusë që nga viti 1992 pas një lufte të shkurtër kur Moska ndërhyri në anën e rebelëve.

Javën e kaluar një komandant i lartë rus tha se marrja e kontrollit mbi Ukrainën jugore do ta ndihmonte Rusinë të lidhej me Transnistrinë, e cila ndan një kufi 453 km me Ukrainën. Më pas, të hënën erdhi një seri shpërthimesh misterioze që synonin “ministrinë e sigurisë shtetërore” të Transnistrisë, një kullë radioje dhe njësi ushtarake.

“Analiza jonë e deritanishme tregon se ka tensione midis forcave të ndryshme brenda rajonit të interesuara për destabilizimin e situatës dhe kjo e bën rajonin e Transnistrias të cenueshëm dhe krijon rreziqe për Republikën e Moldavisë,” tha Popesku, i cili shtoi se shumica e moldavëve, duke përfshirë ata në Transnistria donin të qëndronin jashtë luftës.

Qeveria e Moldavisë, e cila nuk kontrollon Transnistrinë, po punonte me disa hipoteza rreth shkakut të sulmeve, tha ai, duke shtuar se mund të ishte një provokim ose “rezultat i disa tensioneve të disa forcave brenda këtij rajoni”. Ai shtoi: “Ne nuk mund ta drejtojmë saktësisht gishtin apo të hedhim fajin, por ajo që shohim është se me të vërtetë ka disa forca brenda rajonit që punojnë drejt destabilizimit të situatës brenda këtij rajoni”.

Sipas Popeskut, i cili është gjithashtu ministër i jashtëm i Moldavisë, autoritetet transnistriane njoftuan javën e kaluar se po ndalonin të gjithë burrat në moshë luftarake të largoheshin nga rajoni, gjë që ai e përshkroi si një shenjë se “ne nuk jemi ende jashtë zonës së mundshme të rrezikut”.

Moldavia kishte marrë garanci publike dhe private nga Moska “se Rusia vazhdon të njohë integritetin territorial të Moldavisë”, tha ai, duke shtuar se “duke pasur parasysh situatën në rajon, ne mbetemi shumë vigjilent”.

Shtëpia e Sovjetikëve, gjithashtu selia e këshillit të qytetit në Tiraspol, Transnistria, Moldavi
Ku është Transnistria dhe pse po tërhiqet në luftën e Ukrainës?
Lexo më shumë
Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse Maria Zakharova pohoi të enjten se incidentet e fundit në Transnistria ishin një përpjekje për ta tërhequr atë në konfliktin në Ukrainë.

Autoritetet Transnistriane kanë fajësuar Ukrainën për sulmet, ndërsa Kievi ka drejtuar gishtin nga Rusia, duke thënë se Moska po kërkon të destabilizojë rajonin.

Një diplomat i lartë i BE-së tha se incidentet ishin “përgatitur qartë nga vetë Rusia”, një pikëpamje që bazohej në analizën e tyre të situatës, në vend të burimeve të inteligjencës. “Ne nuk shohim se do të ketë një konflikt aktiv”, tha diplomati, “por nuk e dini kurrë sepse ata [Rusia] kanë bërë gjëra të çmendura”.

Një nga vendet më të varfra të Evropës, Moldavia po përballet me një fluks të madh refugjatësh dhe pasojat ekonomike të luftës që kanë ndaluar gati 15% të eksporteve të saj.

Rreth 95,000 njerëz që ikën nga lufta në Ukrainë kanë mbërritur në Moldavi, ekuivalente me 3.5% të popullsisë, sipas ministrisë së jashtme moldave. Ndërsa numri është stabilizuar dhe madje është ulur kohët e fundit, ish-vendi sovjetik është ende duke u përshtatur me ardhjet e reja, me refugjatët ukrainas që tani përbëjnë një në 10 të popullsisë së fëmijëve në Moldavi.

Lufta ka gjithashtu “ndikime të mëdha negative ekonomike”, tha Popesku pasi deri në 14% të eksporteve të Moldavisë, të cilat kishin shkuar në Ukrainë, Bjellorusi dhe Rusi, “praktikisht ishin ndalur”. Inflacioni ishte rritur në 22% dhe çmimi i importeve të Moldavisë ishte rritur, pasi porti i afërt ukrainas i Odesa – mënyra më e lirë për të transportuar shumë mallra – nuk ishte më në dispozicion.

Moldavia po kërkon mbështetje ekonomike nga BE, si dhe anëtarësimin eventual në bllok.

Qeveria në Kishinau paraqiti një aplikim për anëtarësim në mars menjëherë pasi Ukraina nisi ofertën e saj për t’u anëtarësuar në BE dhe është e zënë duke iu përgjigjur qindra pyetjeve nga Brukseli në lidhje me gatishmërinë e saj për t’u anëtarësuar.

Javën e kaluar, qeveria e Moldavisë njoftoi se kishte dorëzuar në Bruksel një pyetësor fillestar që i përgjigjet 369 pyetjeve; tani po punon përmes një dokumenti të dytë që mbulon 2000 pyetje të tjera mbi përputhshmërinë e vendit me ligjin e BE-së.

“Ne jemi një vend me një histori evropiane, një identitet evropian, një gjuhë evropiane – dhe gjuha jonë rumune është tashmë një gjuhë zyrtare e BE-së, kështu që kjo i bën gjërat shumë më të lehta,” tha Popesku, duke shtuar se Moldavia kishte dëshmuar se ishte e aftë. në ndryshimin e qeverive me mjete demokratike.

Por edhe vendet anëtare të BE-së që janë dashamirës për ofertat e anëtarësimit të Moldavisë, Ukrainës dhe Gjeorgjisë thonë se këto vende nuk ka gjasa të bashkohen së shpejti.

… kemi një favor të vogël për të kërkuar. Miliona njerëz po i drejtohen Guardian-it për lajme të hapura, të pavarura dhe cilësore çdo ditë dhe lexuesit në 180 vende anembanë botës na mbështesin tani financiarisht.

Ne besojmë se të gjithë meritojnë akses në informacionin që bazohet në shkencë dhe të vërtetë, dhe analiza të rrënjosura në autoritet dhe integritet. Kjo është arsyeja pse ne bëmë një zgjedhje tjetër: ta mbajmë raportimin tonë të hapur për të gjithë lexuesit, pavarësisht se ku jetojnë ose çfarë mund të përballojnë të paguajnë. Kjo do të thotë që më shumë njerëz mund të informohen më mirë, të bashkohen dhe të frymëzohen për të ndërmarrë veprime kuptimplota.

/Argumentum.al