Maqedonia e Veriut shënon sot “Ditën e Alfabetit dhe Gjuhës Maqedonase”. Në një kohë kur pikërisht gjuha maqedonase kundërshtohet si e tillë nga pala bullgare.
Alfabeti u krijua në 3 maj 1945 dhe iu propozua Qeverisë së atëhershme. Ata e pranuan atë dhe alfabeti u bë zyrtar në 5 maj me botim në gazetën “Nova Makedonija”, sepse në atë kohë, nuk kishte Gazetë Zyrtare ku shteti i shpall vendimet e saj. Njoftimi në 5 maj konsiderohet një dokument zyrtar.
Procesi i krijimit të alfabetit ishte i gjatë dhe nuk ishte i lehtë. Ajo gjithashtu u përshkrua nga Blaze Koneski. Kishte dy komisione, sipas rreth tre që nuk pajtoheshin të gjitha menjëherë.
Në gusht 2, 1944, delegatët e seancës së parë të KAÇKM deklaroi zyrtari gjuhës maqedonase në shtetin maqedonas. Më 3 maj 1945 u miratua alfabeti maqedonas, dhe më 7 qershor u miratua shqiptimi maqedonas, i cili standardizoi gjuhën maqedonase dhe u bë gjuha e shtetit – në atë kohë Maqedonia Federale Demokratike e cila ishte në bashkim me tjetrin Jugosllav kombet. Secili komb kishte gjuhën e vet shtetërore, dhe maqedonishtja u ngrit në nivelin e gjuhës shtetërore.
Standardizimi i parë u bë nga Krste Misirkov në 1903, por nuk u be e njohur , përveç në librin e tij, sepse nuk kishte asnjë shtet që të bëhej një gjuhë standarde, d.m.th., gjuha e administrimit, arsimit, shkencës dhe kulturës në përgjithësi. Standardizimi është bërë e mundur me krijimin e shtetit, me të KAÇKM-së në vitin 1944.
Politika gjuhësore në Maqedoninë e Veriut rregullohet me nenin 7 të Kushtetutës së Maqedonisë së Veriut dhe Ligjit të gjuhëve. Sipas kushtetutës kombëtare;
- Gjuha maqedonase, e shkruar duke përdorur alfabetin e saj cirilik, është gjuha zyrtare në të gjithë Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe në marrëdhëniet ndërkombëtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
- Çdo gjuhë tjetër e folur nga së paku 20 për qind e popullatës është gjithashtu gjuhë zyrtare dhe alfabeti i saj, siç është përcaktuar më poshtë.
Janë këto dy nene në Kushtetuten e Maqedonisë së Veriut që garanton përdorimin e gjuhës maqedonase
Megjithëse mosmarrëveshja për emrin Maqedonas ishte zgjidhur midis Greqisë dhe atë që ne tani e quajmë “Maqedonia e Veriut” me nënshkrimin e Marrëveshjes së Prespës në vitin 2018, duke hapur rrugën që vendi të anëtarësohet në NATO dhe Bashkimin Evropian, Bullgaria tani ka vendosur një listë të kushtet para se ata të marrin dritën jeshile të pranimit të tyre në Bllok.
Sofja zyrtare thotë se “Maqedonasit e Veriut” janë bullgarët të cilëve u ishte hequr identiteti i tyre nga autoritetet jugosllave për t’i shërbyer dy qëllimeve:
- Për të legjitimuar pretendimet jugosllave në veri të Greqisë, veçanërisht qytetin portual të Selanikut.
- Të dobësohet identiteti bullgar në mënyrë që njerëzit të qëndrojnë besnikë ndaj Jugosllavisë dhe të mos bëjnë thirrje për bashkim me Bullgarinë.
Sa i përket qëndrimit bullgar në lidhje me gjuhën Maqedonase, Ministri I Jashtem maqedonas, Dimitrov thotë se është i njëanshëm.
“Disa elemente të qëndrimit nuk janë në pajtim me Marrëveshjen për fqinjësi të mirë dhe të themi se çështja e gjuhës maqedonase është drejtpërdrejt në kundërshtim me Marrëveshjen e Prespës”, shprehet Dimitrov.
Sipas tij, nevojitet shumë punë mes dy vendeve dhe se nuk është lehtë.
“Besoj se me shumë punë mes dy vendeve do të arrijmë që historia të na përafrojë, dhe jo të na ndajë. S’besoj se është e lehtë, por sa më shumë pengesa aq më i madh është suksesi”, tha mes tjerash Dimitrov.
Ndersa homologia e tij Zaharieva u shpreh ;” Nga interesi i përbashkët është Maqedonia ta pranojë historinë, ndërsa njëkohësisht ne ta pranojmë realitetin e tyre për momentin:, thotë shefja e Diplomacisë bullgare.
Më i drejperdrejte ka qene vetë kreu I shtetit . Nuk munda të besoj se në shek. 21 dikush dikujt mund t’ia kontestojë gjuhën,shprehet presidenti maqedonas Stevo Pendarovski.
Lidhur me kërkesat e Bullgarisë për gjuhën maqedonase, Pendarovski ka thënë se ajo është dispozita më e ngurtë në deklaratën e Parlamentit bullgar.
“Unë patjetër t’u them, se kur e lexova për herë të parë, dy tre herë jam kthyer në atë formulim. Nuk munda të besoj se në shekullin 21 dikush dikujt mundet t’i kontestojë se gjuha e tij quhet ashtu siç vet e kodifikon dhe praktikon me dekada të tëra”, ka thënë presidenti i shtetit.
Ai ka rikujtuar se gjuha maqedonase është fakt historik dhe i konfirmuar në nivel ndërkombëtar nga viti 1974.
Pendarovski ka dhënë edhe qëndrimin e tij lidhur me deklaratën e miratuar në Parlamentin bullgar.
“Ekzistojnë disa elemente që shkojnë drejtpërdrejtë, jo ndaj Marrëveshjes së Prespës, jo vetëm që janë anakronike ndaj tendencave në Evropën e bashkuar në dekadat e fundit, por shkojnë kundër disa postulateve bazike të marrëveshjes tonë me Bullgarinë. Ne aty nuk themi se në negociatat me BE-në duhet të përcaktojmë përkatësi etnike të dikujt i cili ka jetuar para 150 vitesh…”, ka thënë Pendarovski.
Kujtojme po ashtu se si pjesë e Marrëveshjes së Prespës, Greqia lejoi që një “gjuhë maqedonase” të njihet në Kombet e Bashkuara si gjuhë sllave të Jugut. Në këmbim, “Maqedonia e Veriut” pranoi që Maqedonasit e lashtë, civilizimi, kultura dhe historia është greke, përfshirë Diellin e Verginës.
Greqia ishte anëtari kryesor që bllokonte “Maqedoninë e Veriut” nga anëtarësimi në NATO dhe Bashkimin Evropian, megjithatë, me Marrëveshjen e Prespës së bërë, Greqia ka miratuar pranimin e tyre në këto organizata. Tani duket se Bullgaria është vendi që do të vendosë veton kunder integrimit t ë “Maqedonisë së Veriut” në Bashkimin Evropian .
m.d/argumentum.al
© Argumentum
