Ministrat e Energjisë nga vendet e BE-së kanë arritur një marrëveshje mbi një plan të paprecedentë të energjisë që do të prezantojë një reduktim vullnetar prej 15% të konsumit të gazit në të gjithë bllokun nga tani deri në pranverën e ardhshme.

Reduktimi mund të bëhet i detyrueshëm në rast të mungesës ekstreme të gazit, megjithëse shumë vende do të kursehen automatikisht nga sakrificat e dhimbshme sipas një liste të gjatë përjashtimesh të dakorduara.

Projekt-plani u zbulua javën e kaluar nga Komisioni Evropian në përgjigje të manipulimit të vazhdueshëm të Rusisë me rrjedhat e gazit në hakmarrje për sanksionet perëndimore të vendosura për pushtimin e Ukrainës. Furnizimet e pakësuara të gazit rus po ngjallin frikën e një recesioni të afërt dhe një krize dimërore.

Republika Çeke, e cila mban presidencën e rradhës të Këshillit të BE-së, njoftoi përparimin të martën, saktësisht në orën 12:00 CET, në mes të një takimi ministror në Bruksel.

“Ky nuk ishte një mision i pamundur!”, shkruante në llogarinë e presidencës në Twitter.

“Negociatat nuk ishin të lehta. Në fund, të gjithë e kuptojnë se sakrificat janë të nevojshme dhe se ne do të duhet të ndajmë dhimbjen,” u tha gazetarëve Jozef Síkela, ministri çek për industrinë dhe tregtinë.

“Ne dërgojmë një sinjal të fortë, jo vetëm për Vladimir Putin, i cili edhe një herë nuk arriti të përçajë Bashkimin Evropian, por edhe për qytetarët tanë.

Pas tekstit origjinal të Komisionit, ministrat ranë dakord që të 27 vendet anëtare të ulin konsumin e gazit me 15% nga gushti deri në mars 2023. Faza e parë do të jetë vullnetare, bazuar në koordinimin, ndërrimin e karburantit, kufijtë e temperaturës dhe fushatat informuese.

Bizneseve, ndërtesave publike dhe familjeve private do t’u kërkohet të kontribuojnë në ndërmarrjen kolektive, e cila mund të ndihmojë në kursimin e deri në 45 miliardë metra kub (bcm) gaz.

Por në rast të një reduktimi drastik të gazit rus ose kërkesës jashtëzakonisht të lartë, objektivi prej 15% do të bëhet i detyrueshëm sipas një sistemi inovativ Union Alert, i shkaktuar përmes votave të shumicës së cilësuar.

Kjo do të hapë derën për racionimin në të gjithë bllokun, duke detyruar fabrikat e zgjedhura me intensitet energjetik të mbyllen për një periudhë të caktuar kohe. Familjet dhe shërbimet thelbësore, si spitalet dhe shkollat, do të mbeten të mbrojtura – përveç nëse kriza bëhet e dëshpëruar.

“Duke vepruar së bashku për të reduktuar kërkesën për gaz, duke marrë parasysh të gjitha specifikat përkatëse kombëtare, BE-ja ka siguruar themelet e forta për solidaritetin e domosdoshëm midis vendeve anëtare përballë shantazhit energjetik të Putinit,” Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen. thuhet në një deklaratë.

Takimi në Bruksel u zhvillua vetëm një ditë pasi Gazprom, kompania shumëkombëshe e energjisë shtetërore e Rusisë, njoftoi se do të reduktonte më tej rrjedhat e gazit natyror përmes tubacionit Nord Stream 1 në vetëm 20% të kapacitetit, duke përmendur riparimet e pajisjeve.

Von der Leyen tha se vendimit të fundit të Gazprom i mungonte ndonjë “arsye teknike e justifikueshme” dhe vërtetonte nevojën për të ecur përpara me planin e emergjencës në mbarë BE-në.

Nga ana e tij, zëvendës-kancelari gjerman Robert Habeck, i cili mori pjesë në takimin e së martës, paralajmëroi se kaq shumë përjashtime nga objektivi 15% mund të shkaktojnë “shumë burokraci” dhe të ngadalësojnë reagimin e bllokut në kohë krize.

“Por përjashtimet, në vetvete, janë të arsyeshme, ato mund të shpjegohen,” pranoi Habeck. “Është shumë e rëndësishme që Evropa të qëndrojë e bashkuar dhe të jetë në gjendje të dërgojë një sinjal të fortë”.

Claude Turmes, ministri i Energjisë i Luksemburgut, tha se blloku do të “qëndrojë së bashku” dhe do të kapërcejë “këtë dimër dhe më pas dimrin e ardhshëm”.

“Dhe pastaj gjithsesi, është bye, bye, gazi rus,” tha ai me tallje.

Rregullorja Union Alert do të zbatohet për një vit, deri në maj 2023.

Hungaria voton jo

Pavarësisht thirrjeve për unitet evropian për t’u përballur me shantazhin e Rusisë, Hungaria votoi kundër dosjes legjislative gjatë takimit të së martës, duke e bërë atë të vetmin vend që thyen radhët.

“Ky është një propozim i pajustifikueshëm, i panevojshëm, i papërshtatshëm dhe i dëmshëm që injoron plotësisht interesat kombëtare,” u tha gazetarëve ministri i jashtëm hungarez Peter Szijjarto.

Szijjarto tha se siguria e furnizimit me energji ishte “përgjegjësi e qeverive kombëtare”, duke e quajtur bazën ligjore “të dyshimtë”.

“A do t’u shpjegojë dikush në Bruksel hungarezëve se ka gaz në Hungari që individët dhe kompanitë nuk mund ta përdorin? Kjo është marrëzi,” tha ai.

Në kontrast me planin e BE-së për t’u bërë më pak i varur nga burimet energjetike të Rusisë, Szijjarto vizitoi Moskën javën e kaluar për të negociuar një shtesë prej 700 milionë metra kub gaz mbi 4.5 miliardë metra kub të dorëzuar në Budapest çdo vit përpara konfliktit në Ukrainë.

Presidenca çeke nuk e komentoi votën negative të Hungarisë.