Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg dhe Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Antony Blinken u shfaqën të sigurt të dielën se asnjë shtet anëtar nuk do të bllokojë Finlandën dhe Suedinë të bashkohen me Aleancën e Atlantikut të Veriut, pavarësisht kundërshtimeve të shprehura nga Turqia.
Stoltenberg, duke folur me lidhje video ndërsa shërohet nga një COVID-19, infeksioni tha se kuptimi i tij është se Turqia nuk synon të mbajë Finlandën ose Suedinë jashtë, por përkundrazi të adresojë shqetësimet e saj së pari.
“Turqia e ka bërë të qartë se qëllimi i saj nuk është të bllokojë anëtarësimin,” tha ai.
Megjithatë, ngritja e ankesave të Turqisë ka çuar në shqetësime në Uashington dhe Bruksel se anëtarët e tjerë të NATO-s mund të përdorin gjithashtu procesin e pranimit si një mënyrë për të marrë lëshime nga aleatët, duke e ndërlikuar dhe vonuar ndoshta pranimin.
Blinken, i cili u takua me homologun e tij turk, Mevlut Cavusoglu, në një takim të fundjavës në Berlin të ministrave të jashtëm nga 30 anëtarët e NATO-s dhe është planifikuar ta shohë atë përsëri në margjinat e një takimi të posaçëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së më vonë këtë javë në Nju Jork, nuk pranoi të komentoni për këto shqetësime. Por ai shprehu besimin se të gjithë anëtarët e NATO-s do të mbështesin ofertat.
“Kam dëgjuar pothuajse në të gjithë bordin, një mbështetje shumë të fortë për Finlandën dhe Suedinë që t’i bashkohen aleancës, nëse kjo është ajo që ata zgjedhin të bëjnë, dhe kam shumë besim se ne do të arrijmë konsensus,” tha ai pas takimit në Berlin.
Takimi u mbajt për të diskutuar ofrimin e mbështetjes së mëtejshme për Ukrainën dhe vendimin e dy vendeve nordike për të aplikuar për anëtarësim përballë kërcënimeve nga Rusia.
Stoltenberg tha se ishte i bindur se procesi i pranimit për Finlandën dhe Suedinë mund të përshpejtohej në shtetet anëtare ekzistuese. Ndërkohë, aleanca do të rrisë praninë e saj në rajonin e Balltikut për të frenuar kërcënimet ruse, tha ai.
“Të gjithë aleatët e kuptojnë madhësinë historike të momentit”, shtoi Stoltenberg.
Kjo ndjenjë u bë jehonë nga ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock.
“Suedi dhe Finlandë, nëse ju jeni gati, ne jemi gati,” tha ajo.
Por Turqia ka ngritur shqetësime në lidhje me bashkimin e dy vendeve, duke pretenduar se ata mbështesin militantët kurdë që Ankaraja i konsideron terroristë.
Partia e Punëtorëve të Kurdistanit, ose PKK, ka zhvilluar një kryengritje kundër Turqisë që nga viti 1984 dhe konflikti ka vrarë dhjetëra mijëra njerëz. Turqia është zemëruar gjithashtu nga mbështetja e SHBA-së për militantët kurdë sirianë të lidhur me PKK-në për të luftuar grupin Shteti Islamik.
Cavusoglu u tha gazetarëve në Berlin të dielën se Finlanda dhe Suedia kishin vendosur gjithashtu kufizime në shitjet e mbrojtjes në Turqi, të cilat ai i quajti “të papranueshme”.
“Nuk është për shkak se ne jemi kundër zgjerimit të NATO-s, por sepse ne besojmë se vendet që mbështesin terrorin dhe ndjekin politika të tilla kundër nesh nuk duhet të jenë aleatë të NATO-s”, tha Çavuşoğlu.
Qeveria e Finlandës deklaroi se një “epokë e re” është duke u zhvilluar pasi njoftoi të dielën synimin e saj për t’u bashkuar me NATO-n, ndërsa Stoltenberg shprehu shpresën se Ukraina mund ta fitojë luftën pasi përparimet ushtarake ruse duket se po lëkunden.
Presidenti Sauli Niinisto dhe kryeministrja Sanna Marin deklaruan se Finlanda do të kërkojë anëtarësimin në NATO gjatë një konference të përbashkët shtypi në Pallatin Presidencial në Helsinki. Vendi nordik më parë neutral ndan një kufi të gjatë me Rusinë.
“Kjo është një ditë historike. Fillon një epokë e re”, tha Niinisto.
Parlamenti finlandez pritet të miratojë vendimin në ditët në vijim. Një aplikim zyrtar për anëtarësim do të dorëzohet më pas në selinë e NATO-s në Bruksel, me shumë gjasa në një moment javën e ardhshme.
“Lufta e Rusisë në Ukrainë nuk po shkon siç kishte planifikuar Moska”, tha Stoltenberg i NATO-s. “Ata nuk arritën të merrnin Kievin. Ata po tërhiqen nga rrethi i Kharkiv. Ofensiva e tyre e madhe në Donbas ka ngecur. Rusia nuk po i arrin objektivat e saj strategjike”.
“Ukraina mund ta fitojë këtë luftë,” tha ai, duke shtuar se NATO duhet të vazhdojë të rrisë mbështetjen e saj ushtarake për vendin.
Suedia gjithashtu ka ndërmarrë hapa drejt anëtarësimit në aleancë, ndërkohë që oferta e Gjeorgjisë po diskutohet sërish, pavarësisht paralajmërimeve të tmerrshme nga Moska për pasojat nëse fqinji i saj bëhet pjesë e NATO-s.
Norvegjia, anëtare nordike e NATO-s, tha se e mirëpret fuqishëm vendimin e Finlandës për të kërkuar anëtarësim. Ministrja e Jashtme norvegjeze Anniken Huitfeldt e përshkroi lëvizjen e Helsinkit si “një pikë kthese” për politikat e mbrojtjes dhe sigurisë së rajonit nordik.
“Anëtarësimi i Finlandës në NATO do të jetë i mirë për Finlandën, i mirë për rajonin nordik dhe i mirë për NATO-n. Finlanda ka mbështetjen e plotë të Norvegjisë, “tha Huitfeldt në komentet e dërguara me email për Associated Press.
Huitfeldt tha se qeveria norvegjeze do të lehtësonte “një pëlqim të shpejtë për ratifikimin nga Parlamenti norvegjez” për pranimin e Finlandës në NATO.
“Tani po shohim një unitet të paprecedentë në NATO. Me anëtarësimin finlandez, ne do të forcojmë më tej krahun nordik të aleancës ushtarake, “tha Huitfeldt.
Në margjinat e takimit të Berlinit, Blinken u takua të dielën më herët me homologun ukrainas Dmytro Kuleba për të diskutuar ndikimin e luftës dhe mënyrën se si të çohet gruri i Ukrainës në tregjet ndërkombëtare.
Zëdhënësi i Departamentit të Shtetit të SHBA Ned Price tha se Blinken “theksoi angazhimin e qëndrueshëm të Shteteve të Bashkuara ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës përballë luftës së paprovokuar të Rusisë”.
Kryediplomati britanik tha se anëtarët e NATO-s do të diskutojnë gjithashtu çështjet e sigurisë përtej Evropës gjatë takimit të tyre të dielën – një referencë ndaj shqetësimit në rritje midis kombeve demokratike për ngritjen e Kinës.
“Përveç mbrojtjes së sigurisë euroatlantike, ne gjithashtu duhet të kujdesemi për sigurinë Indo-Paqësorit,” tha Sekretarja e Jashtme Liz Truss.
Takimi pason një mbledhje të ministrave të jashtëm nga Grupi i Shtatë ekonomive kryesore në bregun gjerman të Detit Baltik këtë javë. Zyrtarët atje shprehën mbështetje të fortë për Ukrainën dhe paralajmëruan se bllokada e Rusisë ndaj eksporteve të drithërave nga portet e Ukrainës rrezikon të nxisë një krizë globale ushqimore.
Ministri i Jashtëm i Danimarkës, Jeppe Kofod, hodhi poshtë sugjerimet se kundërshtimet nga presidenti rus Vladimir Putin mund të pengojnë aleancën të lejojë anëtarë të rinj.
“Ne shohim tani një botë ku armiku numër një i demokracisë është Putini dhe mendimi që ai përfaqëson,” tha Kofod, duke shtuar se NATO do të qëndronte gjithashtu me vende të tjera, si Gjeorgjia, të cilat ai tha se po “instrumentalizoheshin” nga Rusia. /AP-Argumentum.al