AHMET GÜRHAN KARTAL
Parlamenti i Britanisë së Madhe ka miratuar vendimin për shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare për 12 dhjetor, kurse rezultatet e zgjedhjeve mund të çojnë vendin në një krizë edhe më të thellë politike dhe pasiguri më të madhe në lidhje me largimin e vendit nga Bashkimi Evropian (Brexit), raporton Anadolu Agency (AA) .
Kryeministri britanik, Boris Johnson, nuk arriti të bindë Parlamentin në Londër për korrektësinë e marrëveshjes së arritur të tij me Bashkimin Evropian (BE). Johnson kështu nuk arriti të përmbushë premtimin e tij për largim nga BE deri më 31 tetor, ndërkaq arriti të sigurojë miratimin e parlamentit për zgjedhjet e parakohshme.
Opozita pranoi propozimin për mbajtjen e zgjedhjeve sepse më parë kishte aprovuar shtyrjen e Brexit-it deri në fund të janarit të vitit të ardhshëm, duke shmangur kështu skenarin e daljes në Britanisë së Madhe pa një marrëveshje të arritur paraprakisht rreth angazhimeve të ndërsjella dhe marrëdhëniet e ardhshme.
Brexit e ka futur Britaninë e Madhe në një krizë të thellë politike dhe është e sigurt se gjithashtu kjo do të jetë tema kryesore e fushatës parazgjedhore. Votuesit gjithashtu do të tregojnë një qëndrim për Brexit-in, i cili është lëkundur ndjeshëm gjatë procesit tre-vjeçar nga i cili ende nuk shikohet asnjë dalje.
Me 52 për qind të votave në referendum, britanikët votuan për divorcin nga BE, kurse në tre vitet e kaluara kanë vdekur dy milionë të moshuar të cilët në masë të madhe ishin për Brexit-in. Në të njëjtën kohë, 2.5 milionë votues të rinj kanë fituar të drejtën e votës, kryesisht që mbështesin qëndrimin në BE.
Britania e Madhe mund të krenohet se është fuqia e pestë ekonomike në botë, por në të njëjtën kohë në këtë vend ka 14 milionë njerëz që jetojnë nën kufirin e varfërisë.
Qeverinë e ardhshme të Britanisë e presin edhe zgjidhjet e problemeve të akumuluara të infrastrukturës që paraqiten kryesisht jashtë Londrës, përfshirë problemet në transport dhe shërbime shëndetësore.
Pikërisht këto çështje ishin arsyet kryesore të mbështetësve të Brexit-it në referendumin e vitit 2016. Protagonistët e Brexit-it premtuan se parlamenti i vendit do të rivendoste sovranitetin dhe do të zgjidhte problemet.
Sondazhet e fundit të opinionit kanë treguar se Brexit ka tejkaluar perceptimet tradicionale politike të votuesve dhe se në zgjedhjet e reja mund të ketë një vërshim të madh të votuesve që tradicionalisht janë konsideruar konservatorë ose laburistë.
Ndarjet e tanishme në skenën politike në Britani nuk japin pritshmëri të mëdha se ky vend me zgjedhjet e dhjetorit mund të bëhet me një qeveri e cila do të ketë politikë koncize dhe efektive që do të merret me zvarritjen e Brexit-it.
Sipas sistemit zgjedhor, Britania e Madhe është e ndarë në 650 njësi zgjedhore në të cilat kandidati me më shumë vota zgjidhet në parlamentin kombëtar. Është i mundur skenari që një parti politike të fitojë numrin më të madh të votave dhe kjo fitore të mos pasqyrohet në përbërjen e re parlamentare.
Kryeministri aktual dhe udhëheqësi i Partisë Konservatore, Johnson, gjatë fushatës zgjedhore do të kritikojë parlamentin që ka bllokuar planin e qeverisë për t’u larguar nga Bashkimi Evropian në tre vitet e fundit. Shtrohet pyetja se sa Johnson ka arritur të imponohet si lider që mund ta nxjerrë Britaninë nga kriza në të cilën ndodhet. Kësaj pyetje do t’i japin përgjigje rezultatet e zgjedhjeve të dhjetorit.
Johnson duhet të vendosë nëse do ta zhvillojë fushatën si përkrahës i fortë i Brexit-it, apo më shumë do të potencojë marrëveshjen që ai e arriti kohët e fundit me krerët e BE-së. Në rast se përcaktohet për zbatim radikal të Brexit-it, ndikimi i Johnson do të dobësohej ndjeshëm nga e djathta dhe mund të mbetet pa pjesën e konsiderueshme të konservatorëve të moderuar.
Opozita në Britani udhëhiqet nga lideri i Partisë Laburiste, Jeremy Corbyn, i cili fitoi një rritje të numrit të anëtarëve të partisë së tij në parlament dy vjet më parë, por nuk arriti të kërcënojë liderin e atëhershëm të Konservatorëve, Theresa May.
Corbyn është i njohur si mbështetës i largimit nga Bashkimi Evropian, por në zgjedhjet e ardhshme ai do të duhet të kujdeset që të mbajë laburistët e rinj të cilët janë kundër Brexit-it. Në të njëjtën kohë, ai nuk guxon të zhgënjejë elektoratin në qytetet industriale që me shumicë dërrmuese votuan për Brexit-in.
Është e sigurt se Corbyn do ta provojë këtë duke premtuar se do të shpallë një referendum të ri për Brexit-in.
Luftimi i varfërisë, sistemi i dobët shëndetësor, forcimi i sigurisë dhe nacionalizimi në vend të privatizimit janë disa nga temat kryesore të cilat Corbyn do t’i shpalosë gjatë fushatës.
Opsioni i tretë politik më i fuqishëm në Parlamentin Britanik është Partia Kombëtare Skoceze (SNP), e cila kundërshton qartë dhe zëshëm daljen e Britanisë nga Bashkimi Evropian.
Po ashtu edhe në referendumin e vitit 2016, 62 për qind e skocezëve ishin kundër Brexit-it, të cilin SNP është e sigurt se do ta theksojë gjatë fushatës, ku pritet të vazhdojë luftën për daljen e Skocisë nga Britania e Madhe.
Partia Liberale Demokratike dëshiron të jetë opsioni kryesor politik i Britanisë pas njëqind vitesh. Ata duan të fitojnë mbështetjen e votuesve duke premtuar se do të anulojnë Brexit-in dhe do ta mbajnë vendin në Bashkimin Evropian.
Partia e Brexit u shfaq në fillim të këtij viti dhe do të debutojë në zgjedhjet e ardhshme. Në krye të Partisë është ish-lideri i Partisë së pavarur të Mbretërisë së Bashkuar (UKIP), Nigel Farange.
Djathtisti radikal Farange njihet si figurë politike që drejtoi fushatën e referendumit për daljen e Britanisë nga Bashkimi Evropian, ndërkaq Partia Brexit fitoi zgjedhjet e majit për Parlamentin Evropian.
Partia Brexit gjatë fushatës do të mbrojë largimin nga Bashkimi Evropian pa arritur marrëveshje me Brukselin.
Sondazhet e fundit parashikojnë se Partia Konservatore do të fitojë 37 për qind të votave në dhjetor, Laburistët 22 për qind. Anketat parashikojnë gjithashtu se liberalët do të fitojnë 19 për qind, Partia Brexit 11 për qind dhe SNP 4 për qind të votave.
Përqindja e përgjithshme e votave të fituara nuk do të thotë shumë në fund, pasi anëtarët e Parlamentit zgjidhet veçmas në secilën njësi zgjedhore. Kështu, Partia e Gjelbër mund të fitojë 7 për qind të votave, por nuk ka shanse që edhe në një njësi zgjedhore të fitojë dhe të nxjerrë një mandat deputeti.
Mbetet e sigurt se opsionet politike që ndajnë pikëpamje të ngjashme për Brexit-in do të përfshihen në bashkëpunim teknik dhe në njësi zgjedhore të kenë kandidatë të përbashkët.
Sipas sondazheve, një bashkëpunim i tillë vërehet midis Partisë Konservatore, Partisë Brexit dhe Partisë së Unionit Demokratik të Irlandës Veriore nga njëra anë, dhe Partisë Laburiste, Partisë Liberale Demokratike dhe Partisë Kombëtare Skoceze nga ana tjetër.
Në rast të fitores së bllokut Konservator, është e qartës se Britania do të largohet nga Bashkimi Evropian deri në fund të janarit të vitit të ardhshëm, ndërsa në rastin e fitores së bllokut Laburist, Britania e Madhe mund të shpallë një referendum të ri për Brexit-in. – AA