Intervistë me z. Zlatko Origjanski, Drejtor i Qendrës Kulturore-Informative të Maqedonisë së Veriut në Tiranë, ekskluzivisht për Argumentum.al

Nga Marjana DODA

Në një interviste ekskluzive për Argumentum.al, z. Zlatko Origjanski, Drejtor i Qendrës Kulturore-Informative të Maqedonisë së Veriut e cila u hap në Tiranë dhjetë muaj më pare ndau me lexuesit përshtypjen e tij se qyetarët e Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë nuk e njohin fare njëri-tjetrin; ata nuk e njohin historinë, kulturën dhe lidhjen e dy vendeve përkatëse.

“Kam përshtypjen se nuk e njohim mentalitetin, mënyrën e jetesës, madje as klimën, ushqimin dhe muzikën,” tha drejtori Origjanski, duke zbuluar se pjesë e detyrës së tij është posaçërisht për të thyer paragjykimet dhe imazhet e krijuara në të kaluarën. .

Origjanski eshte kompozitori imirënjohur në Maqedoninë e Veriut i cili numëron nëntë albume në 40 vitet e fundit dhe  ka shkruar muzikë për më shumë se 50 pjesë teatrale.

Në një koment për përshtypjen e tij për Shqipërinë ai tha se është një vend fantastik me njerëz fantastikë. “Tirana është bërë për mua dashuria e madhe në të cilën rashë; me njerëzit e saj mikpritës dhe të bukur, me rrugët plot jetë, histori dhe lule. Kur jam jashtë Shqipërisë dhe në kthim, gjithmonë i them shoferit tim: “Hajde, le të ecim më shpejt, dua të kthehem në shtëpi.”

Ai theksoi se Qendra, e cila është hapur më 10 qershor 2021, ka organizuar disa aktivitete dhe pritshmëritë janë që të bëjmë shumë gjëra së bashku. “Së pari duhet të heqim qafe pikturat e vjetra jugosllavo-shqiptare, ato masa nuk vlejnë sot dhe askush nuk merret me to”, tha drejtori i Qendrës.

Intervista e plotë:

-Zoti Origjanski, Qendra Kulturo-Informative e Republikës së Maqedonisë së Veriut u hap në Republikën e Shqipërisë vetëm pak muaj më parë, pas marrëveshjes së nënshkruar mes dy qeverive të dy vendeve përkatëse. Cili është misioni i saj? Çfarë do të thotë kjo për dy vendet që ndonjëherë janë afër dhe larg njëri-tjetrit?

z.Zlatko Origjanski: Unë jetoj prej dhjetë muajsh në Tiranë dhe përfundimi im është se nuk njihemi fare; ne nuk e dimë historinë, kulturën dhe lidhjen e dy vendeve. Kam përshtypjen se nuk e njohim mentalitetin, mënyrën e jetesës së tyre, madje as klimën, ushqimin dhe muzikën. Një nga detyrat e mia këtu është posaçërisht për të thyer paragjykimet dhe imazhet e krijuara në të kaluarën. Është fakt që jemi shumë larg njëri-tjetrit. Maqedonasit dhe shqiptarët e Maqedonisë kanë krijuar një lloj mentaliteti të përbashkët, i cili është krejtësisht i ndryshëm nga mentaliteti dhe jeta shqiptare këtu, por sot është shekulli i 21-të, gjërat do të zbulohen deri në fund dhe do të ndodhë njohja dhe bashkëpunimi ynë.

Tirana është një qytet tepër i bukur, i hapur dhe i gjerë. Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Z. Erion Veliaj, është një qytetar i botës, i udhëtuar dhe i arsimuar, plot ide të reja. Ai është aktiv çdo ditë, zyra e tij është si të hyjë në një përrallë nga Milano, ai ngas një biçikletë në vend që të ngasë një makinë (unë nuk di të drejtoj një makinë meqë ra fjala, unë ngas një biçikletë) dhe ai i di të gjitha muzikën botërore. Jemi takuar vetëm dy herë, por ai më dha përshtypjen se njihemi që në shkollën e mesme. Haha

– Ju jeni drejtori i parë i Qendrës Kulturore-Informative në Tiranë, një muzikant i njohur në Maqedoninë e Veriut. A mund të tregoni diçka më shumë për veten tuaj në këtë prezantim të parë për lexuesit shqiptarë? Kush është Zlatko Origjanski?

Unë jam kompozitor, kam nxjerrë nëntë albume në 40 vitet e fundit, kam shkruar muzikë për më shumë se 50 pjesë teatrale duke punuar me regjisorë si Unkovski, Milcin e shumë të tjerë.

Kam qenë pjesë e grupit ‘Anastasia’, ku kemi shkruar muzikën për filmin “Para shiut”, fitues i “Luanit të Artë në Venecia”, si dhe i nominuar për Oskar nga regjisori Milço Mançevski.

Më pas, luajta në qindra koncerte nëpër qytete dhe festivale evropiane, shkrova muzikë për disa fushata të rëndësishme reklamuese për vendin tim, kompozova njëzet këngë për disa emra të njohur të estradës maqedonase, një muzikë baleti dhe publikova dy albume nën emri i Lola V. Njollë … e kështu me radhë.

– Prej disa kohësh jeni tashmë në Shqipëri. Cilat janë përshtypjet tuaja dhe çfarë ju ka bërë më shumë përshtypje në këtë vend fqinj?

Është një vend fantastik me njerëz fantastikë. Ashtu si Kuba ishte dashuria e madhe e Hemingway-it, ishulli i Hidrës për Leonard Cohen, Parisi për Kadarenë, ashtu edhe Tirana u bë për mua dashuria e madhe ku rashë; me njerëzit e saj mikpritës dhe të bukur, me rrugët plot jetë, histori dhe lule. Kur jam jashtë Shqipërisë dhe kur kthehem, gjithmonë i them shoferit tim, hajde, le të ecim më shpejt, dua të kthehem në shtëpi.

– Cilat janë disa nga aktivitetet e organizuara nga kjo qendër deri më tani dhe a ka një kalendar të ngjarjeve kulturore për muajt në vijim? A janë planifikuar aktivitete të përbashkëta kulturore mes dy vendeve?

Gjatë këtyre dhjetë muajve arrita të gjej një apartament për të jetuar dhe një vend për të punuar. Qendra u hap më 10 qershor 2021 dhe më vonë bëra edhe disa evente. Këtu performoi kuarteti i femrave “Trinity Strings”, duke u prezantuar me muzikë klasike dhe tango, falë Edit Pula, drejtoreshë e Qendrës Rea dhe kryetarit të Bashkisë, Erion Veliaj. Një muaj më parë, këtu në Tiranë, grupi xhaz “Çupa” nga Shkupi performoi në festivalin “JAZZ IN ALBANIA”.

– Sa të interesuar janë qytetarët shqiptarë për t’u njohur me Maqedoninë e Veriut dhe kulturën e saj?

Jemi dy shtete europiane. Rinia e sotme ka shumë më pak kufij me njëra-tjetrën, njerëzit i kalojnë kufijtë me letërnjoftime, të lirë nga ngarkesat historike dhe duan të shoqërohen e të bashkëpunojnë. Nuk ka kulturë në botë që të mos përzihet me një tjetër, nuk ka kombe dhe njerëz që të mos jenë një kompleks ndikimesh të ndryshme, duke u përzier kështu me kombet e tjera.

– A mund të themi se kjo qendër do të jetë një urë kulturore që afron shqiptarët dhe maqedonasit?

Kjo është e drejtë. Meqë ra fjala, për shumë shekuj kemi jetuar në një shtet të përbashkët, Perandorinë Osmane, Perandorinë Bizantine. Shqipëria është një vend që nuk fle kurrë. Sot ka pesë a më shumë këngëtarë botërorë, një skenë muzikore tepër të gjallë, letërsi të re, pikturë etj. Njerëzit janë kuriozë si fëmijët, plot pasion për të bërë diçka të re, të mirë dhe të bukur. Mund të bëjmë shumë gjëra së bashku. Së pari, duhet të heqim qafe pikturat e vjetra jugosllavo-shqiptare, ato masa sot nuk vlejnë dhe askush nuk merret me to. Nëse thelloheni në muzikën tradicionale shqiptare, do të shihni se në atë pjesë, ne flasim saktësisht të njëjtën gjuhë; dasmat tona kanë shije të ngjashme, komplote dhe shpalosje, ne ndajmë dy liqene, në fakt jemi dy vende, një urë lidhëse midis asaj që është bota lindore dhe perëndimore. Avantazhi ynë është se ne i përmbajmë të dyja këto; ne kemi kulturën evropiane, si dhe gjithë misticizmin dhe sekretet e Lindjes brenda nesh…

– Si përfundim, z. Origjanski, cili është mesazhi juaj për qytetarët e dy vendeve tona, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut?

Hapja dhe çlirimi nga frika se dikush do të na marrë diçka. Është mjaft interesante që njerëzit këtu kanë një qëndrim shumë pozitiv ndaj vendit tonë, ata nuk na shohin fare si armiq, e as që dikush e përdor emrin tonë aktual kushtetues, Maqedonia e Veriut. Ky është Mesdheu; koha dhe jeta rrjedhin dhe kuptohen në një mënyrë krejt tjetër. Këtu, ndoshta për shkak të klimës dhe detit, njerëzit e kalojnë pjesën më të madhe të ditës jashtë. Askush nuk flet për tema të mëdha politike, shumica e tyre pyesin nëse do të arrijnë të shesin peshk, mandarina dhe vaj ulliri. Mesazhi im për të dy kombet është që të ktheheni drejt asaj se si është jeta, sot, tani dhe këtu. Të gjithë jemi të vdekshëm, le të lëmë pas vetes diçka të mirë, të bukur dhe sublime.

Faleminderit!

/Argumentum.al