• SHQIPËRI
  • KOSOVË
  • MAQEDONIA E VERIUT
  • MALI I ZI
  • Revista në PDF
19 Korrik, 2025
Edicion Special
  • KREU
  • EKONOMI

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

    Zëvendësministrja Olta Manjani në Pekin: Shqipëria e angazhuar për fuqizimin e rolit të saj në arenën globale

    DW: Shqipëria drejt rekordit të 15 milionë turistëve

    Asambleja FED Invest: Ofertë unike për financimin e qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës në Shqipëri

  • POLITIKË

    “AI Albania 2030”, Rama: Hartojmë draftprogramin me përfaqësues të sektorit

    Ministri Vengu pret komandantin e NATO-s: Të vendosur për modernizimin e FA

    Spiropali në Turqi: Marrëdhënie e institucionalizuar në forma konkrete bashkëpunimi

    Presidenti i EBA nderohet me Yllin e madh të Mirënjohjes Publike, Rama: Vëllazëria e vërtetë nuk shpallet, ajo jetohet

    Kos: Bisedimet e anëtarësimit në BE me Shqipërinë po përparojnë më shpejt se kurrë

    Rama i ftuar nderi në festivalin në Bavari: Të rishpikim veten për të mbrojtur shpirtin e Europës

    The European Parliament building in Strasbourg, France with flags waving calmly celebrating peace of the Europe. July 12, 2020.

    30 Vjet në KiE, po në BE kur?

    Hasani pret zëvendëskryeministren e Ukrainës: Riafirmim i mbështetjes së palëkundur të Shqipërisë

    Rama: Po hetohet pushtimi kriminal i qendrës së Thethit, legalizuam rreth 300 shtëpi të vjetra

  • SOCIALE / KULTURË

    Komuniteti Malazez në Shqipëri feston Ditën e Shtetformimit të Malit të Zi dhe 7-vjetorin e Shoqatës ZCGA

    Daim Iljazi në “lundrimin” e tij të tetë poetik!

    ”National Geographic”: Riviera Shqiptare mbetet perfekte për një udhëtim me makinë

    35 vjet nga hyrja në ambasada

    “Kandidati për Kandidat”/Një satirë e thellë për politikën shqiptare, nga Arben Çejku

    Siguria e gazetarëve, Metani: Bashkëpunimi me mediet, thelbësor për transparencën dhe llogaridhënien

    Java Kulturore Italiane nga 1–8 Qershor/ Një festë që bashkon Italinë dhe Shqipërinë me kulturë, muzikë, shije dhe traditë.

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED
    Flags of the USA and the European Union. American Flag and EU Flag. Flag inside stars. World flag concept.

    Aleatë dhe partnerë po, vasalë jo!

    Miti serb për Kosovën sipas historianit gjerman, Holm Sundhaussen!

    Turqia: Ura strategjike mes Lindjes, Azisë dhe Evropës

    Aspektet Kryesore të Politikës së Jashtme të Pavarur dhe të Bazuar në Interesin Kombëtar të Azerbajxhanit

    Shqipëria në Detin e Hapur të Gjeopolitikës: Koha për të rishikuar aleancat…

    Polonia, President i ri, telashe të vjetra!

    80-vjet nga Lufta e Dytë Botërore/ Historia si udhërrëfyes për të ardhmen!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Osmani: Serbia në fund të majit kishte plane për destabilizimin e Kosovës

    Vijon saga e dështimit për konstituimin e Kuvendit të Kosovës

    Presidentja Osmani: Serbia përpiqet vazhdimisht ta destabilizojë Kosovën

    Grenell akuzon Osmanin për “manipulim të fjalëve” të Trumpit

    NJË POPULL I VOGËL, POR ME BËMA TË MËDHA

    Komuniteti Malazez në Shqipëri feston Ditën e Shtetformimit të Malit të Zi dhe 7-vjetorin e Shoqatës ZCGA

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
  • KREU
  • EKONOMI

    Banka Botërore: Shqipëria klasifikohet si vend me të ardhura të mesme-të larta

    Bullgaria gati të përdorë euron nga 1 janari 2026

    Banka e Shqipërisë ul normën bazë të interesit nga 2,75% në 2,5%

    Zëvendësministrja Olta Manjani në Pekin: Shqipëria e angazhuar për fuqizimin e rolit të saj në arenën globale

    DW: Shqipëria drejt rekordit të 15 milionë turistëve

    Asambleja FED Invest: Ofertë unike për financimin e qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës në Shqipëri

  • POLITIKË

    “AI Albania 2030”, Rama: Hartojmë draftprogramin me përfaqësues të sektorit

    Ministri Vengu pret komandantin e NATO-s: Të vendosur për modernizimin e FA

    Spiropali në Turqi: Marrëdhënie e institucionalizuar në forma konkrete bashkëpunimi

    Presidenti i EBA nderohet me Yllin e madh të Mirënjohjes Publike, Rama: Vëllazëria e vërtetë nuk shpallet, ajo jetohet

    Kos: Bisedimet e anëtarësimit në BE me Shqipërinë po përparojnë më shpejt se kurrë

    Rama i ftuar nderi në festivalin në Bavari: Të rishpikim veten për të mbrojtur shpirtin e Europës

    The European Parliament building in Strasbourg, France with flags waving calmly celebrating peace of the Europe. July 12, 2020.

    30 Vjet në KiE, po në BE kur?

    Hasani pret zëvendëskryeministren e Ukrainës: Riafirmim i mbështetjes së palëkundur të Shqipërisë

    Rama: Po hetohet pushtimi kriminal i qendrës së Thethit, legalizuam rreth 300 shtëpi të vjetra

  • SOCIALE / KULTURË

    Komuniteti Malazez në Shqipëri feston Ditën e Shtetformimit të Malit të Zi dhe 7-vjetorin e Shoqatës ZCGA

    Daim Iljazi në “lundrimin” e tij të tetë poetik!

    ”National Geographic”: Riviera Shqiptare mbetet perfekte për një udhëtim me makinë

    35 vjet nga hyrja në ambasada

    “Kandidati për Kandidat”/Një satirë e thellë për politikën shqiptare, nga Arben Çejku

    Siguria e gazetarëve, Metani: Bashkëpunimi me mediet, thelbësor për transparencën dhe llogaridhënien

    Java Kulturore Italiane nga 1–8 Qershor/ Një festë që bashkon Italinë dhe Shqipërinë me kulturë, muzikë, shije dhe traditë.

  • INTERVISTA

    EKSKLUZIVE/ Ambasadori palestinez në Shqipëri, Z. Sami Mhanna bën thirrje për Drejtësi dhe Paqe në Gaza: Ne meritojmë të jetojmë në dinjitet si kombet e tjera!

    Ekskluzive/Ambasadori dhe shkrimtari kroat Zlatko Kramarić: Trashëgimia e Titos dhe sfidat e Ballkanit në rendin e ri botëror

    Përmbyllja e Misionit Diplomatik/Ambasador Dancho Markovski: “Forcimi i Marrëdhënieve Shqipëri–Maqedoni e Veriut për një të ardhme të përbashkët Evropiane”

    100 Vjetori i Marrëdhënieve Diplomatike Shqipëri-Rusi: “Ambasadori A. Zaytsev flet për të ardhmen, bashkëpunimin ekonomik dhe paqen në kontekstin e zhvillimeve globale”

    EKSKLUZIVE/Ambasadorja e Kinës në Shqipëri,  Znj. Pang Chunxue: Potencial i madh bashkëpunimi mes dy vendeve!

    Ekskluzive/ Ambasadori ukrainas në Shqipëri, z.Volodymyr Shkurov: “Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”- Kërkojmë një Paqe të Drejtë dhe të Garantuar!

    “Shqipëria në Samitin e Klimës në Azerbajxhan: Angazhimi për Financimin e Gjelbër dhe Masat për Ndryshimet Klimatike”

  • OP/ED
    Flags of the USA and the European Union. American Flag and EU Flag. Flag inside stars. World flag concept.

    Aleatë dhe partnerë po, vasalë jo!

    Miti serb për Kosovën sipas historianit gjerman, Holm Sundhaussen!

    Turqia: Ura strategjike mes Lindjes, Azisë dhe Evropës

    Aspektet Kryesore të Politikës së Jashtme të Pavarur dhe të Bazuar në Interesin Kombëtar të Azerbajxhanit

    Shqipëria në Detin e Hapur të Gjeopolitikës: Koha për të rishikuar aleancat…

    Polonia, President i ri, telashe të vjetra!

    80-vjet nga Lufta e Dytë Botërore/ Historia si udhërrëfyes për të ardhmen!

  • RAJONI
    • All
    • KOSOVA
    • MALI I ZI
    • MAQEDONI

    Osmani: Serbia në fund të majit kishte plane për destabilizimin e Kosovës

    Vijon saga e dështimit për konstituimin e Kuvendit të Kosovës

    Presidentja Osmani: Serbia përpiqet vazhdimisht ta destabilizojë Kosovën

    Grenell akuzon Osmanin për “manipulim të fjalëve” të Trumpit

    NJË POPULL I VOGËL, POR ME BËMA TË MËDHA

    Komuniteti Malazez në Shqipëri feston Ditën e Shtetformimit të Malit të Zi dhe 7-vjetorin e Shoqatës ZCGA

  • MAGAZINË

    Paris 2024/ Mundësi rus Chermen Valiev i jep Shqipërisë medaljen e parë Olimpike

    Ndahet nga jeta Agim Doçi, poeti dhe tekstshkruesi i qindra këngëve të festivaleve shqiptare

    Krijimtari dhe biznes, rrugëtimi i ndërthurur i markës së veshjeve Dren Abazi Brand

    Ndahet nga jeta “Nderi i Kombit”, aktori i mirënjohur Mirush Kabashi

    Ndahet nga jeta aktori i shquar i humorit, Zef Deda!

    Kualifikimi në Euro 2024, Rama: Faleminderit edhe njëherë 1000 herë kuqezinjve!

    Ndërron jetë në fushën e futbollit ganezi Raphael Dwamena, sulmuesi i Egnatias

    20-vjeçari Carlos Alcaraz i jep fund mbretërimit të Novak Djokovic për të fituar titullin e parë të Wimbledon.

    Ndahet nga jeta Tina Turner, mbretëresha e Rock ‘n’ Roll

  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English
No Result
View All Result
Argumentum
No Result
View All Result
Home OP/ED

Drejt një Karte të Re Globale

16 Prill, 2019
in OP/ED
A A
Share on FacebookShare on Twitter

Nga Carl Bildt

Stockholm – Në gushtin e vitit 1941, para se Shtetet e Bashkuara të hynin në Luftën e Dytë Botërore, kryeministri britanik Uinston Çërçill dhe presidenti amerikan Frenklin D.Ruzvelt, u takuan fshehurazi në brigjet e Tokës së Re, për të diskutuar se si bota mund të organizohej pas luftës.

Diçka e ngjashme ishte tentuar në Versajë, pak më shumë se 2 dekada më parë, por kishte dështuar. Diskutimet ms tyre sollën Kartën e Atlantikut, e cila krijoi një sërë parimesh dhe institucionesh të përbashkëta, që përcaktojnë ende rendin ndërkombëtar 8 dekada më vonë.

Në vitin 1944, konferenca e Breton Uds, hodhi bazat për ngritjen e Fondit Monetar Ndërkombëtar, Bankës Botërore, dhe institucionet e tjera financiare globale; dhe krijimin e Kombeve të Bashkuara pak më vonë. Fuqitë e Boshtit që e humbën luftën, u shndërruan në demokraci dinamike me ekonomitë e tregut, dhe u integruan në sistemin e ri global, ndërsa stabiliteti u ruajt nëpërmjet strukturave bashkëpunuese të sigurisë, që përfshinë teatrot transatlantike dhe të Paqësorit.

Pastaj erdhën reformat ekonomike të Kinës, duke filluar nga fundi i viteve 1970, dhe shembja e Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, dhe nga ai moment ëndrra e një qeverisjeje globale shumëpalëshe të parashikuar në Kartën Atlantike, mund të fillonte të realizohej.

Në vitin 1995, Marrëveshja e Përgjithshme e Taksave dhe Tregtisë së Breton Udsit u zëvendësua me Organizatën Botërore të Tregtisë, dhe në më pak se 2 dekada tregtia si pjesë e PBB-së globale, është rritur nga rreth 40 për qind në mbi 70 për qind (për shkak të pranimit të Kinës në OBT në dhjetorin e vitit 2001).

Gjatë kësaj epoke të artë të multilateralizmit, globalizimit dhe zhvillimit social dhe ekonomik, më shumë se 1 miliardë njerëz u nxorrën nga varfëria ekstreme, dhe demokracia u bë normë globale . Por është e qartë, se dekada e dytë e shekullit XXI, ka shënuar ardhjen e një epoke të ndryshme.

Kujtimet e viteve formuese të rendit ndërkombëtar, por edhe të tragjedive që e bënë atë të nevojshme, janë zbehur me kalimin e brezave. Kanë lindur fuqitë e reja, që po e sfidojnë dominimin perëndimor, brenda një konteksti gjithnjë e më shumë të polarizuar.

Dhe përhapja e kohëve të fundit e regjimeve autoritare, ka vënë në pikëpyetje të ardhmen e demokracisë. Ndonëse strukturat themelore të rendit të pasluftës mbeten ende më këmbë, ato po dobësohen përballë revizionizmit rus, këmbënguljes kineze, përçarjes së SHBA-së dhe pasigurisë evropiane.

Për të rishikuar parimet e Kartës Atlantike në këtë botë sërish të rrezikshme, dy institute të shquara, Këshilli Atlantik në SHBA dhe Qendra për Inovacionin e Qeverisjes Globale në Kanada, mblodhën kohët e fundit politikëbërës dhe mendimtarët, përfshirë edhe mua, nga 19 të ndryshme.

Kur përpiqesh të hartosh një grupim të ri parimesh të përbashkëta, sfida më e madhe është të vendosësh nëse do t’i bësh ato të zbatueshme vetëm për demokracitë e botës, apo edhe për ata që pëlqejnë Rusinë, Kinën dhe Arabinë Saudite. Natyrisht, demokracia është mënyra më e mirë për të siguruar respektimin e të drejtave individuale. Por ndërkohë, debati duhet të jetë i hapur për ata që mbrojnë vlera dhe interesa të ndryshme.

Në rastin tonë, ne donim të prodhonim një dokument që do të kishte ndikim si në “Perëndimin klasik”, ashtu edhe në Brazil, Algjeri, Iran, Indi, Indonezi dhe Vietnam. Diskutimet tona, prodhuan në një Deklaratë Parimesh, të cilën e prezantuam në Konferencën e Sigurisë të Mynihut muajin e kaluar. “Të frymëzuar nga të drejtat e patjetërsueshme që rrjedhin nga etika, traditat dhe besimet tona, ne angazhohemi të synojmë një të ardhme më të mirë për qytetarët dhe kombet tona. Ne do të mbrojmë vlerat tona, do të kapërcejmë dështimet e kaluara me ide të reja, do t’i përgjigjemi me të vërtetën, do të përballemi me agresionin me forcë, dhe do të vazhdojmë përpara me besimin se do të mbizotërojnë parimet tona”.

Deklarata e plotë, përmban 7 deklarata nën titullin “liria dhe drejtësia”, “demokracia dhe vetëvendosja”, “paqja dhe siguria”, “tregjet e lira dhe mundësia e barabartë”, “një planet i hapur dhe i shëndetshëm”, “ ndihmë” dhe “veprim kolektiv”. Në secilën fushë, qëllimi ynë ishte të vendosnim parime që mund të shërbejnë si baza e një konsensusi të ri, pas një debati gjithëpërfshirës global.

Deklarata, nuk është thjesht një rishqyrtim i besimeve të dikurshme. Çështjet mjedisore, janë bërë qartazi më të spitakura sesa ishin më parë, dhe çështjet e sovranitetit duhet të ritheksohen për një botë gjithnjë e më të ndërlidhur dhe të ndërvarur. Shqetësimet rreth asaj se si ndahet prosperiteti brenda dhe ndërmjet vendeve, kanë fituar një peshë të konsiderueshme.

Por vlerat themelore, si respekti për të drejtat individuale, mbeten thelbësisht të rëndësishme, sikurse edhe besimi se “qeveritë që u përgjigjen qytetarëve të tyre, dhe respektojnë sundimin e ligjit mund të zgjidhin më së miri pabarazinë, padrejtësinë e duhur, dhe t’i shërbejnë të mirës së të gjithëve”.

Në fakt, qeveritë e injoruan këtë kusht. Pas 1 viti diskutimesh, deklarata ka marrë mbështetje të gjerë në vende të ndryshme të botës. Por qëllimi ynë, është të fillojmë një debat më të madh, dhe të mos kemi fjalën e fundit. Nuk kemi ndonjë iluzion, se do të konkurrojë Kartën e Atlantikut në aspektin e ndikimit të saj historik.

Por as nuk kemi ndonjë dyshim, mbi urgjencën dhe domosdoshmërinë e një diskutimi të ri, mbi parimet themelore të qeverisjes globale. Pa një debat të tillë, rendi i vjetër do të vazhdojë të rrënohet, dhe do të zëvendësohet nga një “xhungël hobesiane” të sunduar nga pushteti absolut dhe interesi i ngushtë vetjak. Dhe të gjithë e dimë se çfarë solli kjo herën e fundit.

Shënim: Carl Bildt, ish-ministër i Jashtëm dhe ish-kryeministër i Suedisë. Është aktualisht kryetar i Komisionit Global për Qeverisjen e Internetit, dhe anëtar i Këshillit Global të Agjendës Botërore të Forumit Ekonomik në Evropë.

“Project Syndicate” – Bota.al

Related- Posts

Flags of the USA and the European Union. American Flag and EU Flag. Flag inside stars. World flag concept.
OP/ED

Aleatë dhe partnerë po, vasalë jo!

11 Korrik, 2025
OP/ED

Miti serb për Kosovën sipas historianit gjerman, Holm Sundhaussen!

29 Qershor, 2025
OP/ED

Turqia: Ura strategjike mes Lindjes, Azisë dhe Evropës

27 Qershor, 2025

Na ndiqni

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum

Të fundit

6-mujori i parë, Shqipëria shton importet nga Kina

18 Korrik, 2025

Kaosi në Siri mund të shpjerë në konflikt direkt të Izraelit me fuqinë e madhe ushtarake në rajon

18 Korrik, 2025

Pse Berlini refuzoi buxhetin bilionësh të Brukselit?

18 Korrik, 2025

“AI Albania 2030”, Rama: Hartojmë draftprogramin me përfaqësues të sektorit

18 Korrik, 2025

Prof. Muhaj dhe “Historia e Retushuar”: Kur Pushtimi 5-shekullor serviret si Bashkëjetesë.

18 Korrik, 2025
Argumentum

“Argumentum”, një proces intelektual …

Na kontaktoni

[email protected]
[email protected]
[email protected]

Na ndiqni

Bashkëpunëtorë Mediatik

Regjistrohu

Merr në Email Revistën Argumentum
  • KREU
  • Politikat e Privatësisë
  • Rreth Nesh
  • Marketing & PR
  • Kontakt

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
View All Result
  • KREU
  • EKONOMI
  • POLITIKË
  • SOCIALE / KULTURË
  • INTERVISTA
  • OP/ED
  • RAJONI
  • MAGAZINË
  • TË TJERA
    • FOKUS
    • JO VETËM LAJM
    • REALPOLITIK
    • KINA-HORIZONT
  • English

© 2022 Argumentum. Të gjitha të drejtat e rezervuara | NIPT: L91415033Q

This website uses cookies. By continuing to use this website you are giving consent to cookies being used. Visit our Privacy and Cookie Policy.